Laat ik eerst even stilstaan bij alle tekortkomingen en beperkingen van mijn ‘onderzoek’. Zo heb ik nog een thuiswonende, studerende zoon, waardoor het uitgavenpatroon zich lastig laat vergelijken met dat van een tweepersoonshuishouden. Logischerwijze zijn we in deze setting meer kwijt aan energielasten en boodschappen dan wanneer hij op zichzelf zou wonen.

Omgekeerd zijn wij zelf nu rond de zestig en mogen we ons gelukkig prijzen met een goede gezondheid. Om die reden heb ik bewust gekozen voor het allerhoogste eigen risico, zonder dat ik dat de afgelopen jaren heb hoeven voorschieten. Stijgende zorgkosten kunnen zwaar drukken op het beschikbare inkomen, terwijl het in onze situatie nog geen rol van betekenis speelt.

Tegelijk hebben huishoudens die rond moeten komen van alleen AOW in veel gevallen recht op huur- en zorgtoeslag, waardoor het netto inkomen hoger uitvalt dan wat de Sociale Verzekeringsbank maandelijks op de rekening bijschrijft. Wij profiteren weliswaar van een hypotheekvrij huis (te vergelijken met een huurtoeslag van honderd procent), maar ontvangen geen zorgtoeslag.

Daar komt dan nog eens een coronacrisis bovenop, die een wissel trekt op het uitgavenpatroon en in veel huishoudens ongemerkt heeft geleid tot een besparing van soms wel honderden euro’s.

Aan de andere kant halen wij tegenwoordig elke week eten bij een lokale pizzeria om dat restaurant financieel te ondersteunen, een extra kostenpost van meer dan honderd euro per maand.

Krakkemikkig

Al met al is dit ‘onderzoek’ zo krakkemikkig en incompleet dat van een echt experiment in wetenschappelijke zin geen sprake is.

Zelf was ik ook alleen maar op zoek naar een indicatie, een voorzichtige bevestiging van een eerder hardop uitgesproken vermoeden en een resultaat dat wellicht in grote lijnen overeenkwam met de verwachtingen. Dat was: wie hypotheekvrij met pensioen gaat, komt een heel eind met alleen een AOW-uitkering.

Uitgaande van een netto bedrag met recht op heffingskorting kom je dan uit op een gezinsinkomen van ongeveer 1650 netto. Op papier zou dat voldoende moeten zijn, want ik heb in de loop der jaren geleerd om te rekenen met een denkbeeldige 50 euro per dag. Dat wil natuurlijk niet zeggen dat je elke dag precies dat bedrag uitgeeft, maar wel dat je tien dagen voor het einde van de maand goed zit wanneer er nog ongeveer 500 euro resteert.

Na zes maanden bleek dat 1650 euro –met de genoemde gezinsgrootte en drie krantenabonnementen– net iets te krap was. Ook werd duidelijk dat we, zonder opzettelijk zuinig te leven, nooit meer uitgeven dan 2000 euro netto.

De eerste voorzichtige conclusie kan dus zijn dat een zeer bescheiden aanvullend pensioen al toereikend is wanneer men de eigen woning geheel heeft afgelost. Je zou dat ook om kunnen draaien en kunnen stellen dat een hypotheekvrij huis synoniem is aan een riant aanvullend pensioen waarop ook nooit zomaar ineens tien procent kan worden gekort.

De auteur is publicist. Reageren? hormann@refdag.nl