Tussen de grauwe flats van twintig verdiepingen vormen ze een nietige, maar levendige groep. Ongeveer vijftig tot honderd mensen staan in een buitenwijk van Minsk met koffie en thee in de hand te luisteren naar een muziekoptreden in een speeltuin. Om hen heen rennen kinderen. De kleuren van de ballonnen aan de lantaarnpalen en van de lintjes aan de hekken verraden de politieke voorkeur van de aanwezigen: het wit-rood-wit van de Wit-Russische oppositie.

Wonen en slapen

De grootschalige protesten elke zondag tegen de betwiste president Aleksandr Loekasjenko halen het wereldnieuws. Maar wie doordeweeks dieper Minsk induikt, komt in buitenwijken waar het verzet tegen de president de hele week doorgaat. Slapende wijken heten deze buurten in de volksmond. Ze bestaan uit flats en hebben alleen de broodnodige voorzieningen, zoals een supermarkt, een apotheek, een café en een speeltuin. Je woont en slaapt er en pakt ’s ochtends de auto om naar je werk te rijden. De bewoners leven vrijwel geheel langs elkaar heen. Hooguit groet je elkaar. Er valt amper wat te doen.

Tot de opstand tegen Loekasjenko. Die in de ogen van de oppositie de uitslag van de presidentsverkiezingen in augustus heeft vervalst. De wijken van Minsk, maar ook die in andere Wit-Russische steden, zijn tot leven gekomen en verzetten zich tegen Loekasjenko. Niet in de vorm van politieke protesten, zoals de roep om zijn vertrek of nieuwe verkiezingen. Het gaat om voetbalwedstrijden, lezingen, zang, dans of zoals deze donderdagavond een optreden van een driekoppige muziekgroep.

Contacten

Achter zulke bijeenkomsten zit geen hele organisatie, zegt de 39-jarige Julia, medewerker bij een elektronicawinkel. Ze zorgt deze avond voor koffie en thee. Het begon spontaan, legt ze uit. „Vlak na de verkiezingen riepen flatbewoners uit hun woning: „Lang leve Wit-Rusland.” Vervolgens kwamen we elkaar tegen en spraken we af om thee te drinken bij de speeltuin. Iemand opperde om wat te organiseren en dat mondde uit in avonden als deze.”

Blijmoedig vervolgt Julia: „Ik leer nieuwe mensen kennen. Tot dusverre zei je hooguit gedag tegen elkaar en liep je door.”

Over politiek praten ze niet. Wat telt, is de glimlach van de buurman, zegt Julia, terwijl haar zoon op een crossfiets rondrijdt. Het gaat om solidariteit, saamhorigheid en broederschap. Dat is de grootste winst van de protesten en acties. De repressie onder 26 jaar Loekasjenko als president dwong de bevolking tot zwijgen. Een ieder leefde in de veronderstelling alleen te staan als zijn mening afweek van de staatspropaganda. De massale protesten en buurtacties door het hele land laten zien dat die eenlingen de angst van zich hebben afgeschud. Ze zijn met honderdduizenden.

Na afloop van het muziekoptreden vertelt de 40-jarige Veronika waarom ze deze winderige avond buiten staat. Net als anderen geeft ze haar achternaam uit veiligheidsredenen niet prijs. „We kijken uit naar een toekomst zonder Loekasjenko. We zijn geen monarchie. We willen verandering na 26 jaar”, vertelt de arts met een verwijzing naar de naam van het plein waar ze staat.

De bewoners hebben de plek van de speeltuin omgedoopt tot Plein van Verandering. Vernoemd naar een beroemd liedje uit de jaren tachtig van de Sovjetrockband Kino. Het is het lijflied van de Wit-Russische oppositie. Op een muur achter de muziekgroep staan de portretten geschilderd van twee dj’s die het nummer draaiden tijdens een pro-Loekasjenkobetoging. Voor hun daad belandden ze in de gevangenis.

Arrestaties

Zonder risico staan de mensen hier niet. Arrestaties tijdens zulke bijeenkomsten liggen altijd op de loer. Dat is wel afhankelijk van de wijk, zegt advocaat Andrej (30). Hij is komen buurten, omdat zijn eigen wijk deze avond niets heeft georganiseerd. „Door de muurschildering is dit een beroemde plek, die veel aandacht krijgt. Als hier wat gebeurt, berichten de media er meteen over. Dat zet de autoriteiten onder druk. Andere wijken staan minder in de belangstelling.”

Het loopt tegen negen uur in de avond als Veronika zich verontschuldigt. „Ik moet naar huis. Mijn man heeft al gedoucht. We gaan naar bed. We heten nu eenmaal een slapende wijk”, glimlacht ze.