Dat stelde prof. dr. W. Van Vlastuin dinsdagavond in de Dorpskerk in Abcoude, waar hij voor zo’n twintig aanwezigen een lezing hield ter gelegenheid van de 121e dies natalis (geboortedag) van de Gereformeerde Theologen Studentenvereniging (GTSV) Voetius.

Prof. Van Vlastuin, hoogleraar theologie en spiritualiteit van het gereformeerd protestantisme aan de Vrije Universiteit Amsterdam, ging in op de katholiciteit van de kerk en het ”semper reformanda”, in de betekenis dat de kerk altijd hervormd moet worden.

„Het ”semper reformanda” is geen instrument om de kerk te vernieuwen als een doel op zich, omdat het nieuwe in zichzelf beter zou zijn dan het oude”, aldus prof. Van Vlastuin. Hij noemde enkele voorbeelden die zouden kunnen worden geïnterpreteerd als ”semper reformanda”. Zo haalde hij de Britse theoloog Alister McGrath aan, die sprak over protestanten die het Woord en het sacrament als het wezen van de kerk nemen. „Dat is een heel dynamisch concept. Je kunt dat steeds opnieuw toepassen.”

Een actueel voorbeeld van ”semper reformanda” is volgens de hoogleraar het standpunt van de Gereformeerde Kerken vrijgemaakt (GKV) over de positie van de vrouw in het ambt. „Hierbij is het argument over de toenmalige en de huidige cultuur bepalend.” Het voorstel tot het gezamenlijk opstellen van een nieuwe belijdenis door de GKV en de Nederlands Gereformeerde Kerken is een ander actueel voorbeeld.

„Katholiciteit is een begrip van volheid, heelheid. Een karakteristiek van katholiciteit is dat het te maken heeft met alle tijden.” Prof. Van Vlastuin haalde een kerkvader aan die stelde dat er wel voortgang in het geloof kan zijn, maar geen verandering. „Je kunt jezelf niet losmaken van het geloof van je voorgeslachten.”

Belijden doe je alleen als er tekort wordt gedaan aan Christus, aldus prof. Van Vlastuin. Dat gebeurde bijvoorbeeld bij de opstelling van de Dordtse Leerregels. „De effectiviteit van het offer van de Heere Jezus Christus was in het geding.”

Is er nieuw belijden nodig als oude woorden zo moeilijk zijn? Prof. Van Vlastuin denkt van niet. „Verdiep je in het geloof van je opa. De katholiciteit van de kerk bepaalt ons erbij om te volharden in de leer van de apostelen.”

Een andere karakteristiek van katholiciteit is dat zij te maken heeft met alle volkeren en culturen. Die is ook kritisch naar de gereformeerde traditie. „Wij nemen onszelf vaak als norm voor de hele wereld.”

Cultuur

„Zijn wij de enigen –met een beroep op de cultuur– die weten hoe Paulus de vrouw in het ambt bedoelde?”, vroeg prof. Van Vlastuin zich af. „Wie zegt dat Paulus zijn uitspraak deed omwille van de cultuur? Kerk en Evangelie worden uiteindelijk niet bepaald door de cultuur. Het Evangelie past in geen enkele cultuur. Dat Evangelie wordt in elke cultuur gepreekt, het heeft door de Heilige Geest een vermogen om elke cultuur binnen te treden en daar ook vormende en vernieuwende invloed uit te oefenen.”