Aan coronapatiënten in het Rotterdamse academische ziekenhuis wordt remdesivir veelvuldig voorgeschreven, in combinatie met het middel dexamethason. Dat laatste middel is een ontstekingsremmer die al tientallen jaren bestaat.

Onderzoek duidt erop dat patiënten die dexamethason krijgen hun infectie vaker overleven, korter in het ziekenhuis liggen en minder vaak behandeling op de intensive care nodig hebben. Het wetenschappelijke bewijs dat remdesivir helpt, is iets minder eenduidig. Het bleek in een onderzoek wel het herstel te versnellen van patiënten die extra zuurstof nodig hadden, wat al snel het geval is bij opgenomen mensen met Covid-19. Stichting Werkgroep Antibioticabeleid (SWAB), die richtlijnen voor artsen opstelt, noemt het als behandeloptie.

„Het is een net iets andere gedachte”, zegt Van den Toorn. „Dexamethason wordt echt aangeraden, van remdesivir wordt tot nu toe gezegd: je moet het voor een deel van de patiënten ernstig overwegen”, aldus de longarts, die tevens voorzitter is van de Nederlandse Vereniging van Artsen voor Longziekten en Tuberculose (NVALT). Hij schat dat het in zo’n 70 procent van de Nederlandse ziekenhuizen wordt voorgeschreven.

Voor mensen die milde klachten hebben of er juist zo slecht aan toe zijn dat ze alleen nog kunstmatig via een apparaat kunnen ademen, is niet aangetoond dat zij baat hebben bij remdesivir.

Toen remdesivir eind juni in Europa werd goedgekeurd, schreef voorzitter Ton de Boer van het College ter Beoordeling van Geneesmiddelen (CBG) al dat het „geen wondermiddel” is.

Annelies Verbon, de voorzitter van de Nederlandse Vereniging van Internist-Infectiologen, noemt het huidige tekort „moeilijk”, maar ze zei er op Radio 1 ook meteen bij dat remdesivir „niet de grote gamechanger” is. „Alle kleine beetjes helpen, maar er zijn andere medicijnen die meer doen”, aldus Verbon, die ook verwijst naar dexamethason.

Longarts Van den Toorn zegt dat met de huidige combinatiebehandeling nog maar ongeveer één op de vijf opgenomen coronapatiënten op de intensive care belandt. „Tijdens de eerste golf was dat ongeveer de helft.” Omdat de twee medicijnen tegelijk worden gegeven, is niet precies te zeggen hoe groot de bijdrage van ieder afzonderlijk middel precies is.

Remdesivir werd eigenlijk ontwikkeld tegen hepatitis c en werd later ingezet tegen ebola, maar tegen die ziektes bleek het medicijn van fabrikant Gilead niet goed te werken.