De onafhankelijke onderzoekscommissie zal zich richten op de vraag „hoe bij deze wapeninzet burgerslachtoffers hebben kunnen vallen evenals welke lessen hieruit te trekken zijn voor de toekomst”, aldus minister Ank Bijleveld van Defensie. Sorgdrager mag de commissie zelf samenstellen.

De Tweede Kamer heeft aangedrongen op het onderzoek door de Onderzoeksraad voor Veiligheid. Die mag dat echter niet doen omdat de OVV geen onderzoek mag doen naar voorvallen in oorlogssituaties. Vanwege de brede steun van de Kamer voor een onderzoek, heeft Bijleveld besloten toch gehoor te geven aan de motie.

Bij de aanval in de nacht op 2 op 3 juni 2015 kwamen veel burgers om het leven. Het exacte aantal is nooit vastgesteld. De F-16’s bestookten een bommenfabriek van IS. Daar bleken veel meer explosieven opgeslagen dan verwacht. Daardoor was de explosie ook veel krachtiger dan vooraf ingeschat.

De Kamer pleitte ook voor compensatie voor de slachtoffers. Die komt er voor de gemeenschap, niet voor individuen. „Ik realiseer mij terdege dat dit een moeilijke boodschap is voor de betrokkenen. Wat ik in dit geval wel graag wil doen is het ondersteunen van de getroffen gemeenschap”, aldus Bijleveld.

Vrijwillige schadevergoeding voor getroffen mensen of nabestaanden zit er niet in. Volgens Defensie was het doelwit legitiem en is Nederland daarmee niet aansprakelijk. Het geven van vrijwillige compensatie zou gevolgen kunnen hebben voor wapeninzet bij toekomstige missies die volgens oorlogsrecht correct zijn uitgevoerd. Ook zijn er volgens het ministerie praktische bezwaren.

Slachtoffers en nabestaanden moeten voor schadevergoeding naar de Iraakse autoriteiten stappen. Die staan echter bekend als zeer corrupt. Wel hebben zich al tientallen mensen die slachtoffer zouden zijn van de aanval zich gemeld bij advocate Liesbeth Zegveld om schadevergoeding te gaan eisen.

Onlangs maakte Defensie bekend wel schadevergoeding te betalen aan een inwoner van Mosul wiens huis in september 2015 door Nederlandse F-16’s is gebombardeerd. Hier was individuele compensatie volgens het ministerie wel mogelijk omdat achteraf bleek dat het om een verkeerd doelwit ging.

Defensie overlegt met drie organisaties over de steun aan de gemeenschap van Hawija. De behoeftes liggen vooral op het gebied van elektriciteitsvoorziening, economische activiteiten, werkgelegenheid, waterinfrastructuur en het herstel van woningen.

Vorig jaar kwam aan het licht dat er burgerdoden zijn gevallen bij de luchtaanval. Het bracht Bijleveld in zwaar politiek weer. Een groot deel van de oppositie zegde tot twee keer toe het vertrouwen in haar op. Bijleveld erkende te terughoudend te zijn geweest met informatie. Ze besloot de Kamer in het vervolg direct te informeren over burgerslachtoffers tijdens missies.