De OPCW ijvert sinds 1997 vanuit het Haagse Statenkwartier voor de algehele, wereldwijde afschaffing van alle chemische wapens. De OPCW is een losjes aan de VN gelieerde, internationale verdragsorganisatie met 145 lidstaten, waaronder Nederland. Zij is de enige internationale organisatie die apart is opgericht om toezicht te houden op de afschaffing van een hele categorie massavernietigingswapens.

Bustani’s thuisland Brazilië blijft achter zijn carrièrediplomaat staan. Het ministerie van Buitenlandse Zaken in Brasilia heeft laten weten dat Brazilië in Den Haag de instelling van een onafhankelijke „buitengewone commissie” zal bepleiten die het functioneren van Bustani moet onderzoeken. Aangezien de beraadslagingen van de EC vertrouwelijk zijn, wilde een woordvoerder vrijdagmiddag niet zeggen of dat voorstel is besproken.

De inmiddels 56-jarige Bustani is sinds de oprichting van de OPCW in 1997 directeur-generaal van de organisatie. Washington verwijt Bustani in eerder deze week afgelegde verklaringen aan de pers onder meer slecht management en het demotiveren van het personeel. Ook zijn de VS verbolgen over het feit dat Bustani een grotere rol van de OPCW zou willen bij de bestrijding van het terrorisme. „In plaats van om nieuwe missies te vragen, zou de organisatie moeten doen wat haar taak is”, aldus een Amerikaanse regeringsfunctionaris.

Voor de 41 lidstaten van de Uitvoerende Raad (EC), waaronder Nederland, heeft Bustani uiteengezet dat tot februari dit jaar geen enkele lidstaat klachten had over zijn functioneren. Pas op 28 februari benaderden de VS hem met het verzoek om af te treden. Als enige reden gaf Washington toen op dat er bij de OPCW een andere ’managementstijl’ moest komen, aldus Bustani.

Later kwam Bustani erachter dat de VS al eerder aan de poten onder zijn stoel zaagden door valse beschuldigingen tegen hem te verspreiden bij andere lidstaten. „Zoals u allemaal weet, betekent het simpele verspreiden van een beschuldiging niet dat die ook waar is”, aldus Bustani voor de EC.

Bustani ziet de onafhankelijkheid van zijn functie als hoofd van een internationale organisatie in gevaar als hij onder politieke druk van een lidstaat moet aftreden. Hij ziet het gevaar dat „belangrijke contributiebetalers” (de VS betalen meer dan 20 procent van de OPCW-begroting) gaan „bepalen hoe deze organisatie en haar leiding zich moeten gedragen en hoe zij moet worden beheerd”.

Bustani wil niet dat er een precedent komt waarbij de directeur-generaal van de OPCW onder druk aftreedt zonder dat gebrekkig functioneren is aangetoond. Als Bustani onder deze omstandigheden wegmoet, kan dat volgens hem „een diep schokeffect hebben op alle internationale organisaties en op de essentie van het multilaterialisme”.

Een woordvoerster van het Nederlandse ministerie van Buitenlandse Zaken laat desgevraagd weten dat Nederland als gastland van de OPCW een neutrale positie inneemt en zich „niet wil mengen in deze strijd”: „Wat er ook gebeurt, voor Nederland staat het belang van de organisatie voorop.”

De Uitvoerende Raad van de OPCW kan de directeur-generaal niet ontslaan, maar wel een aanbeveling van die strekking doen aan de Conferentie van de lidstaten.