Dat lijkt een open deur, maar het is niet bepaald iets wat ik van huis uit heb meegekregen. Mijn ouders kochten hun eerste huis precies een jaar voordat ik zelf op 25-jarige leeftijd die stap zette. Als ze me dus al het goede voorbeeld hebben gegeven, dan was het op de valreep en op het moment dat ik al was uitgevlogen.

Kopers die de hypotheekrente vastzetten voor langere tijd, weten zich verzekerd van gelijkblijvende woonlasten gedurende decennia. Zelf kozen wij voor een rentevaste periode van twintig jaar, achteraf gezien niet eens de meest verstandige optie. Na afloop van die periode stond de rente veel lager, waardoor onze maandlasten bijna halveerden. Voor huurders is dat een volkomen ondenkbaar scenario, want in diezelfde tijdspanne is de huursom soms zelfs bijna verdubbeld.

Huisbaas

Het verschil wordt nog in het oog springender wanneer de woning eenmaal geheel is afbetaald. Vaak vergelijk ik die situatie met een huisbaas die aanbelt, niet om aan te geven dat er maandelijks weer een paar tientjes bijkomen, maar om bedremmeld mee te delen dat de huur vanaf dat moment komt te vervallen. Je kunt ook zeggen dat die huurbaas voortaan zelf het gehele bedrag voor zijn rekening neemt.

Op sociale media kreeg ik meteen te horen dat een huis kopen niet voor iedereen is weggelegd. Dat klopt, want een bijstandsmoeder met drie kinderen en een uitkering heeft veel minder keuzemogelijkheden.

Kostwinner

Datzelfde geldt voor een groot gezin met slechts één kostwinner of een flexwerker die geen hypotheek kan krijgen. Wie rond 2013 een koophuis zocht, kon het zich permitteren een láger bod uit te brengen terwijl de vraagprijs nu meer een richtlijn is voor het onvermijdelijke overbieden.

Omgekeerd zijn er tal van situaties denkbaar waarin datzelfde koophuis verandert in een blok aan het been of een molensteen om de nek. Denk bijvoorbeeld aan huiseigenaren in de provincie Groningen met aardbevingsschade of aan al die woningen die te kampen krijgen met funderingsproblemen als gevolg van een lagere waterstand. Je kunt daar tal van andere rampscenario’s aan toevoegen, waarin ontslag of echtscheiding een rol speelt, desgewenst zelfs in combinatie met een instortende huizenmarkt.

Uit al deze voorbeelden blijkt dat er geen enkel scenario denkbaar is waarin alles klopt en waarin je nooit voor vervelende verrassingen komt te staan. Het is altijd een keuze, altijd een afweging tussen voor- en nadelen met een hoge mate van onzekerheid. Dat droomhuis kan zich namelijk net zo goed ontpoppen als een bouwtechnische nachtmerrie of een onverkoopbaar object met buren die je het leven zuur maken.

Toch heb ik mijn beide kinderen op het hart gedrukt dat ze een huis moeten kopen zodra die mogelijkheid zich aandient, al is het pas na de eerstvolgende crash op de woningmarkt. Ze beseffen heel goed dat al het onderhoud dan geheel voor eigen rekening is, maar ze weten ook dat dat aanvoelt als een investering terwijl je huur in zekere zin kunt beschouwen als weggegooid geld.

De auteur is publicist. Voor eerdere columns zie rd.nl/hormann. Reageren? hormann@refdag.nl