Volgens Schouten wordt zo een belangrijke stap gezet om de kwaliteit van grond- en oppervlaktewater te verbeteren, het stelsel te vereenvoudigen en de mestketen transparanter maken.

Het uitrijden van mest op eigen land sluit aan bij de plannen voor kringlooplandbouw. Mocht een boer de mest niet op zijn eigen land kwijt kunnen, dan kan hij dit doen op een nabijgelegen akker- of tuinbouwbedrijf. Hierover kunnen de bedrijven onderling afspraken maken. Rundveehouders gaan wat Schouten betreft straks op die manier werken.

Andere veehouders zoals varkens- en geitenhouders, krijgen de keuze al hun mest over eigen land of bij een bedrijf in de buurt uit te rijden, of al hun mest te laten verwerken. De minister zegt dat het in het licht van kringlooplandbouw misschien vreemd overkomt dat bij mestverwerking boeren hun eigen mest dus niet gebruiken. Maar volgens haar draagt het bij aan „een vereenvoudiging in meststromen.”

Schouten wijst erop dat door het mestoverschot de afzet van mest „kostbaar en daardoor fraudegevoelig” is, en dat mede daardoor waterkwaliteitsdoelen niet zijn gerealiseerd. De grootste uitdaging op dit punt ligt op de zand- en lössgronden. In het uiterste geval kan zij zelfs beperkingen stellen aan het telen van bepaalde gewassen, zoals prei.

Boerenorganisatie LTO Nederland is teleurgesteld. „Onze inzet is: van mestbeleid naar bodembeheer. Een systeemverandering met eigen verantwoordelijkheid in plaats van regels op regels op regels”, zegt een woordvoerder.

De SGP is niet te spreken over de aangekondigde hervorming van het mestbeleid. “En wéér loopt minister Schouten het boerenerf op om haar wil op te leggen. Eerst over het veevoer, en nu over de mest. Dit slaat door”, zegt Kamerlid Roelof Bisschop.

De SGP hekelt het voorstel om alle mest verplicht af te voeren als die niet volledig wordt uitgereden op de eigen grond of bij een bedrijf in de omgeving, de zogeheten grondgebondenheid. “Als iets in strijd is met de kringloopgedachte, is dit het wel: boeren die de mest van het eigen vee helemaal niet meer op hun eigen grond uit mogen rijden. Dit slaat door. Als de minister goed geluisterd had naar de boeren, zou ze niet met zo’n verbod gekomen zijn. Na de veevoermaatregel, die gelukkig van tafel is, zie ik dit als de zoveelste poging van ‘Den Haag’ om de baas te spelen op het erf van de boeren.”