Verkiezingsdag VS kan verkiezingsweek worden door briefstemmen
De corona-epidemie zorgt er in de Verenigde Staten naar verwachting voor dat in november meer Amerikanen dan ooit hun stem per post willen uitbrengen. Dat kan behalve praktische consequenties ook verstrekkende politieke gevolgen hebben. Democraten vrezen een scenario waarin president Donald Trump de overwinning al opeist terwijl veel poststemmen nog geteld moeten worden.
Na meer dan 6,2 miljoen besmettingen en bijna 188.000 doden door het coronavirus, is het animo om met zijn allen in de rij te staan om te stemmen beperkt in het zwaarst getroffen land ter wereld. Over het stemmen per post is daarom het nodige politieke getouwtrek. De partij van de Democratische presidentskandidaat Joe Biden moedigt jonge kiezers, minderheden, mensen die eerder niet stemden en gedesillusioneerde stembusweigeraars zoveel mogelijk aan om dit jaar te gaan stemmen. De Republikeinen, waarvan de aanhang van oudsher trouw naar de stembus gaat, zitten niet te wachten op een hoge (Democratische) opkomst.
President Trump beweert, overigens zonder enig bewijs, dat briefstemmen verkiezingsfraude in de hand werkt. Volgens critici hebben Trump en zijn partij opzettelijk ook bezuinigingen op het staatspostbedrijf USPS erdoor willen drukken om het briefstemmen te saboteren. In meerdere staten proberen de Republikeinen met rechtszaken te verhinderen dat de mogelijkheden om per post te stemmen worden uitgebreid. De Republikeinen sleepten deze week de staat Montana voor de rechter en eerder ook New Jersey en Nevada.
Alle vijftig staten hebben eigen wetgeving over het stemmen per post. Zo sturen tien staten briefstembiljetten naar alle kiezers, terwijl stemgerechtigden in andere staten die moeten aanvragen. Daarvoor is in sommige staten een geldige reden vereist (zes) en in andere niet (24). Tien staten hebben de mogelijkheden verruimd in verband met de coronapandemie.
Sommige eisen dat een briefstem uiterlijk op verkiezingsdag binnenkomt, terwijl andere alleen eisen dat een stem op verkiezingsdag is verstuurd. Een stem in Californië is geldig als die tot 17 dagen na de verkiezingen binnenkomt. Ook gelden er verschillende deadlines voor het aanvragen van een briefstembiljet en verschillende data voor het vroegtijdig stemmen.
Door de lappendeken aan regels kan het in november zo zijn dat de uitslag er pas een paar dagen na de verkiezingen is. Omdat het vooral de Democratische-gezinde staten zijn die de mogelijkheden hebben verruimd, wacht Trump mogelijk niet tot de laatste stemmen zijn geteld. Hij kan proberen vroeg de overwinning op te eisen. De Democraten willen wachten tot de laatste stem is geteld, en dan met name in de ‘swing states’. Dat die cruciaal kunnen zijn leert bijvoorbeeld nog de verkiezingsuitslag in 2000, toen de beslissende staat Florida met een paar honderd stemmen verschil naar George W. Bush ging.