Schaamteloze slavenarbeid
Liefhebbers van de piramides in Egypte kunnen zich sinds enige tijd aan de bouwwerken vergapen zonder de vervelende bijgedachte dat ze door slaven zijn gebouwd. Egyptische archeologen hangen inmiddels de theorie aan dat ze door vrije mensen zijn gebouwd, die uit ontzag voor de farao werkten. In ruil daarvoor kregen ze graven in de buurt van de piramides.
Liefhebbers van sport zullen tijdens het WK van 2022 echter nog niet zonder bijgedachten naar de stadions in Qatar kunnen kijken. Het land heeft zondag nieuwe arbeidswetten bekendgemaakt om de arbeidsomstandigheden te verbeteren van buitenlandse arbeiders. Die komen voor een groot deel uit lagelonenlanden als Pakistan, India en Nepal. Dat is goed nieuws, maar het komt voor de bouwvakkers aan de stadions rijkelijk laat. Het Golfstaatje ligt al jaren onder vuur vanwege de omstandigheden waaronder zij werken.
Zo was het lange tijd de praktijk om de paspoorten van de werknemers in te nemen, zodat ze niet konden vertrekken. Wisselen van baan was niet toegestaan, op straffe van verlies van het werkvisum. Dergelijke regels werkten uitbuiting in de hand. Daarnaast liggen de lonen laag, terwijl het werk mede vanwege de hitte bijzonder zwaar is.
De Qatarese autoriteiten geven zelf aan dat er jaarlijks honderden arbeiders tussen de 25 en 35 jaar sterven. Hun dood zou het gevolg zijn van hart- of vaatziekten of een „natuurlijk oorzaak” hebben. Experts vermoeden echter dat de eigenlijke oorzaak van de sterfte hittestress is. In de zomer kunnen temperaturen in Qatar oplopen tot 45 graden. Extreme hitte is zeer belastend voor hart- en bloedvaten.
Er is de afgelopen jaar veel internationale kritiek op Qatar uitgeoefend. Het landje beloofde daarop beterschap en verbood bijvoorbeeld de praktijk dat werkgevers de paspoorten van werknemers afnemen. Nu zijn daar nog wat maatregelen bijgekomen, zoals een loonsverhoging met 25 procent naar 1000 rial (230 euro) per maand, plus een vergoeding voor huisvesting (500 rial) en eten (300 rial). Verder mogen buitenlandse werknemers voortaan gewoon van baan wisselen.
De regels gaan echter pas over zes maanden in, omdat die tijd nodig is om alle contracten aan te passen. Een groot deel van het werk voor de acht nieuwe voetbalstadions is bovendien al gedaan. Voor de arbeiders aan de vele andere bouwprojecten in Qatar is het uiteraard ook van belang dat er iets verandert. De vraag is wel of er voor hen ná het WK van 2022 internationale aandacht blijft.
De omstandigheden van gastarbeiders in Qatar staan intussen niet op zich. The Sunday Telegraph berichtte dit weekend over de al maandenlange opsluiting van honderden Afrikaanse migranten in Saudi-Arabië, uit angst dat ze het coronavirus zouden verspreiden. Helaas is dergelijke schaamteloze omgang met mensen uit vooral arme landen wereldwijd nog maar al te gangbaar.