Zo’n 100.000 instromers op hogescholen en 50.000 in het wetenschappelijk onderwijs hadden vorig jaar niet kunnen bedenken dat hun studententijd zo zou starten. Studentenorganisaties sloegen de afgelopen maand al alarm. Zij vrezen een toename van het aantal uitvallers in het hoger onderwijs nu fysieke ontmoetingen beperkt zijn en een volwaardige introductie ontbreekt. Volgens de Landelijke Studentenvakbond kan persoonlijke begeleiding en het bevorderen van gemeenschapsgevoel onder studenten uitval tegengaan. Maar juist die thema’s staan door het afstandsonderwijs zwaar onder druk.

Hoe kan de nieuwe lichting zich vanuit de studentenkamer toch op een goede manier door de studie heen slaan?

Gezondheidswetenschapper Mirjam Pol dacht over die vraag na. De studentendecaan, die eerder 16 jaar studieadviseur was, schreef onlangs een extra hoofdstuk voor de e-readerversie van haar boeken ”Nog slimmer!” Daarin geeft ze hbo’ers en wo’ers tips om efficiënt en effectief te studeren in de coronatijd.

„Het is niet normaal dat je in je eentje achter de pc zit. We zijn daar helemaal niet op gebouwd. Dus als je je ‘niet normaal’ voelt in een periode die ‘niet normaal’ is, dan is dat volledig normaal”, stelt ze startende studenten gerust. Haar advies: wees lief voor jezelf en ga geen planning maken zoals je gewend was in de vijfde of de zesde klas. „Het aantal uren dat je op school draaide, kun je thuis niet draaien. Als je uren achter het beeldscherm hangt, gaat je brein voor een groot deel offline.” Dat komt door onvoldoende beweging, waardoor een mens minder zuurstof binnen krijgt.

Gouden uren

Ga voor jezelf na wanneer jouw gouden uren zijn, raadt Pol eerstejaars aan. „Vroeg op de dag, aan het eind van de middag of juist in de avonduren? Zorg dat je de belangrijkste taken en opdrachten doet tijdens de uren waarop je je het beste kunt concentreren. Probeer ook te ontdekken hoe lang je goedkunt functioneren.”

Je houdt je brein wakker door studieblokken van bijvoorbeeld een halfuur of drie kwartier af te wisselen met even rekken, strekken, water drinken of wandelen. „Ga letterlijk zuurstof ophalen buiten. Je lichaam heeft het nodig.”

Wie wandelt, verwerkt in zijn onderbewuste wat hij heeft geleerd. Wandelen helpt bovendien tegen piekeren, weet de studentendecaan. „Als je actief ademhaalt en om je heen kijkt, sta je je lichaam en geest toe een stressbestrijdingsprogramma te draaien. Je activeert dan namelijk andere delen van je brein, waardoor je hersenen niet ook aandacht kunnen geven aan je gepieker.”

In bed

Belangrijk is volgens Pol ook om in een studentenkamer onderscheid te maken tussen studie en privé. Dus: het bureau alleen gebruiken om te studeren en een andere tafel om te eten. Of: zorgen voor een speciale studiestoel en een speciale eetstoel. „Heb je maar één stoel? Zet die dan bijvoorbeeld links als je studeert en rechts als je eet. Het klinkt heel maf, maar dit soort dingen helpt je lichaam om de studiestand en de privéstand uit elkaar te houden.”

Om er streng aan toe te voegen: „Je gaat ook niet in bed studeren. Echt niet doen. Zodra je lichaam en geest het bed voelen, gaan ze in ‘bedstand’. Ze associëren de slaapplaats met ontspanning, de liefde, rust. Probeer het maar uit. Je zult merken dat je brein minder geconcentreerd is.”

Opruimen

Afleiding mag je jezelf best toestaan, zegt Pol. Als je die maar inplant. „Geef jezelf bijvoorbeeld vijf minuten om je kamer op te ruimen. Zet een wekker en vraag je na vijf minuten telkens af of je nog vijf minuten blijft opruimen, of met de studie wilt doorgaan. Als jouw afleidingssysteem zich genoeg gehoord en gezien weet, zal het zich niet meer zo vaak melden.”

Om een eenzaam bestaan op de studentenkamer te voorkomen, adviseert Pol eerstejaars eens te kijken naar het aanbod in een nieuwe woonplaats: wat is er te vinden aan studieverenigingen, sport- en hobbyclubs, muzikale activiteiten en bijeenkomsten vanuit een kerk of religieuze organisatie? „Ga er een keer kijken.”

Droomstudie begint niet in volle collegezaal

Wie: Annebeth Maarsman (24) uit ’s-Gravenpolder

Wat: gaat geneeskunde studeren aan de Erasmus Universiteit Rotterdam

Jarenlang heeft ze naar de studie uitgekeken. Maar na de middelbare school zat geneeskunde er niet in, omdat haar vakkenpakket niet aansloot. Dus koos Annebeth voor pedagogiek en ging ze daarna aan de slag als orthopedagoog. De afgelopen twee jaar blokte ze hard om via staatsexamens alsnog een papiertje te halen voor biologie, scheikunde en natuurkunde. Ook liep ze mee met een kinderarts in het ziekenhuis om voldoende relevante werkervaring te kunnen aantonen. Zo kwam ze door de selectie heen. „Een zegen.”

Dat haar droomstudie nu grotendeels online gaat, vindt ze jammer. „Het is toch leuk om in een volle collegezaal te zitten. Of lekker te studeren in het onderwijscentrum van de universiteit. Maar het is nu even niet anders. Ik hoop dat het me helpt dat ik al gewend ben om te studeren. Het studietempo ligt hoog, dus je moet het goed bijhouden.”

Alle hoorcolleges zullen in ieder geval online zijn, weet ze. Voor werkcolleges en de tutorgroep mag ze de ene week drie, de andere week één keer een paar uurtjes naar de universiteit. Ook in de zogenoemde snijzaal, waar studenten de anatomie van de mens met eigen ogen zullen zien, vindt fysiek onderwijs plaats.

Omdat Annebeth al een studietijd achter de rug heeft, is ze niet van plan zich nog volledig in het studentenleven te storten. De Zeeuwse gaat op kamers bij een jong echtpaar in de Maasstad. „Misschien kan ik meedoen aan de Bijbelstudiekring van hun kerk. En gelukkig wonen ook mijn broer en schoonzus en vriendinnen in de buurt.”

Lunchen met medestudenten via Zoom

Wie: Elise van de Zande (18) uit Elspeet

Wat: gaat bouwkunde studeren aan de TU Delft

Eerder ging ze er nog van uit de hele week in Pijnacker te gaan wonen. Nu Elise maar één dag in de week op de universiteit les krijgt, weet ze nog niet goed of ze dat gaat doen.

Spijt van haar kamer heeft ze in ieder geval niet. „De verbinding met het ov vanuit Elspeet is heel naar. Naar Delft ben ik bijna tweeënhalf uur onderweg. En misschien verandert alles halverwege het jaar wel weer. Dan heb ik in ieder geval al een kamer.”

Net als haar vier huisgenoten heeft Elise zich aangesloten bij de CSFR. Via de studentenvereniging verwacht de Elspeetse genoeg nieuwe contacten op te doen. „Ik vind het belangrijk om christelijke vrienden te maken, met wie je ook over het geloof kunt praten. Op hen kun je ook terugvallen, helemaal als je je studiegenoten weinig ziet.”

Een ontgroening en introductieweek van de studentenvereniging zitten er nu niet in. „Van andere CSFR’ers hoorde ik dat je je jaargroep goed leert kennen tijdens zo’n intro. Ik had er echt zin in, maar nu is die online.” Dat gold ook voor de introductie van de universiteit, die Elise via een liveverbinding volgde. Met een groepje medestudenten lunchte ze via Zoom.

Ook de meeste colleges zullen straks achter het beeldscherm plaatsvinden. Eén dag per week mag Elise naar de universiteit. „Ik hoop dat het goed gaat. Naar de universiteit is best een stap vanaf de middelbare school. En bij onlinecolleges kun je weinig vragen stellen”, zegt ze. „Gelukkig heb ik wel wat zelfdiscipline. En veel zin om te gaan studeren. Corona verandert dat niet.”

Twijfels over semester in Nederland

Wie: Miranda Rumerstorfer (24) uit Oostenrijk

Wat: gaat voor een uitwisselingssemester van haar studie dans naar de Hogeschool voor de Kunsten in Amsterdam

Lang was het onzeker of Miranda door de coronacrisis wel in het buitenland kon gaan studeren. „De regels over waar je naartoe mocht reizen, veranderden steeds. Vooral de laatste dagen voor mijn vertrek was het spannend of het echt mogelijk zou zijn.”

Ze twijfelde zelf ook om naar Nederland te gaan. Dat een deel van de lessen toch live zijn, trok haar uiteindelijk over de streep. „Het was voor mij fundamenteel dat we ook fysiek onderwijs zouden krijgen. Ik krijg bijvoorbeeld graag directe feedback”, zegt de studente, die tot de kerstvakantie in Nederland hoopt te zijn.

De lessen op de Amsterdamse hogeschool vinden nu plaats in kleinere groepen. Miranda is wel bang voor eenzaamheid nu ze een deel van de colleges alsnog alleen op haar kamer achter de laptop moet volgen. De studente huurt een eigen slaapkamer en woonkamer in een flat, in het westen van de hoofdstad. Ze woont daar samen met een klasgenoot.

Gelukkig kent ze al meerdere medestudenten. „Die ontmoette ik toen ik hier vorig semester was. Eigenlijk wilde ik toen al in Nederland studeren.” Lang duurde het verblijf echter niet. Binnen een paar weken brak de coronacrisis uit en moest de Oostenrijkse plotsklaps terugkeren naar haar vaderland.

Eén dagdeel in één en hetzelfde lokaal

Wie: Thomas van ’t Hul (17) uit Elburg

Wat: gaat technische bedrijfskunde studeren aan Hogeschool Windesheim in Zwolle

Eigenlijk had hij verwacht drie dagen in de week op de hogeschool in Zwolle te zitten. „Op de middelbare school krijgt iedereen ook gewoon les.” Maar Thomas is slechts één dagdeel per week welkom op het Windesheim.

De lessen en groepsprojecten zijn in principe online. „Je ziet je klasgenoten dus alleen een ochtendje of middagje.” Ook van de hogeschool zal hij weinig zien. „We mogen maar in één gebouw en één lokaal komen.”

Afgelopen week ontmoette hij zijn klasgenoten al bij een introductiemiddag. „Toen zijn we met een paar jongens op een terras gaan zitten. Je weet dat je elkaar vooral achter de computer gaat zien, dus zo’n kans moet je wel aangrijpen om een band op te bouwen.”

Thomas blijft thuis in Elburg wonen. „Op kamers gaan is niet nodig. Dat zou jammer zijn van het geld. Zwolle is een uurtje met de bus. Ik stap vlak voor m’n huis op en de bus stopt bij de hogeschool voor de deur.”

Op zijn studieprogramma staan heel wat bedrijfsbezoeken, maar de student hoorde al dat die door de coronacrisis soms worden afgezegd. „Dat zou jammer zijn, want dan zie je minder van de praktijk. Ik verwacht dat het soms best pittig zal worden, maar ik wil wel echt voor deze studie gaan.”