Het kasteel (castellum) dat ooit de basis was voor wat nu Alphen aan den Rijn is, blijkt niet te zijn gebouwd in het jaar 47 maar in 41. Dit verschil van zes jaar heeft volgens de onderzoekers van de universiteit verregaande historische consequenties.

Volgens onderzoeker Polak was het castellum Albaniana niet gebouwd ter verdediging tegen de Germanen, zoals steeds werd gedacht, maar was het onderdeel van een meer bescheiden keten van forten langs de Rijn ter bescherming van transporten over het water van Rome naar de Noordzee. Het castellum is niet onder keizer Claudius gebouwd, maar onder zijn voorganger Caligula, aldus Polak.

Caligula was een beruchte Romeinse keizer die het overzeese Brittannië wilde veroveren. Zijn manschappen en materieel voerde hij aan over de Rijn. Die transporten moesten vanuit kastelen worden beveiligd.

In dezelfde tijd als Albaniana verrezen daarom ook forten in Valkenburg (ZH), Velsen en Vechten. Caligula blies de oversteek uiteindelijk af, maar zijn opvolger Claudius redde het in 43 wel naar de overkant. De onderzoekers denken dat het welslagen van Claudius’ missie zeker te mede danken is aan de voorbereidende werkzaamheden van Caligula.

In 47 werd de rivier de Rijn officieel de noordgrens van het Romeinse Rijk. In die tijd is een groot aantal extra forten neergezet die het rijk tegen invallen van de Germanen moesten verdedigen. Deze keten van nederzettingen strekte zich zonder onderbreking uit van de Noordzee tot de Zwarte Zee.

De onderzoekers baseren de hernieuwde datering van het kasteel in Alphen aan den Rijn op vondsten van munten die in de tijd van Caligula geslagen zijn, op aardewerk en bovenal op het hout dat voor de bouw van de wallen en poortgebouwen werd gebruikt. Een jaarringenanalyse leerde dat dit hout al in de winter van 40/41 na Christus is gekapt.