Het land kan, zoals vaker, Zuid-Korea de schuld in de schoenen schuiven van binnenlandse problemen. Ook zet dit nieuws de deur open voor buitenlandse hulp, waar Pyongyang dringend behoefte aan heeft.

De 24-jarige man in kwestie vluchtte op 19 juli door van het Zuid-Koreaanse grenseiland Gwanghwa, ten noordwesten van Seoul, kilometers lang een rivier over te zwemmen naar Noord-Korea, waar hij zich meldde in Kaesong. Hij kwam in de rivier terecht via een afvoerbuis. De man, van wie enkel de achternaam Kim bekend is gemaakt, vluchtte in 2017 naar Zuid-Korea en werd vorige maand voor seksueel misbruik aangeklaagd. Er werd een arrestatiebevel uitgevaardigd op de dag dat hij de benen nam.

Volgens Zuid-Koreaanse autoriteiten was de man vermoedelijk niet besmet met Covid-19. Pyongyang stelde dat de man symptomen heeft en dat tests een „onzeker resultaat” opleverden, maar bevestigde niet onomwonden dat de man zeker het virus onder de leden had. De stad Kaesong is inmiddels in lockdown gegaan.

Tot nu toe beweerde Noord-Korea als een van de weinige landen ter wereld coronavrij te zijn. Experts betwisten deze claim en stellen dat het virus in januari via de 1400 kilometer lange grens met China het land moet zijn binnengekomen. Eind januari sloot Noord-Korea die grens, ook waren toeristen niet langer welkom en werden tal van mensen die recent uit het buitenland waren teruggekeerd maar liefst vier weken in quarantaine geplaatst. De strijd tegen het virus werd „een zaak van nationale overleving” genoemd.

Sterfgevallen

Deze snelle en doortastende reactie was nodig, aangezien het Noord-Koreaanse zorgstelsel al decennia in een deplorabele staat verkeert – en de schade door middel van isolatie dus zo veel mogelijk moest worden beperkt. Veel Noord-Koreaanse ziekenhuizen hebben geen elektriciteit, stromend water of medicijnen – laat staan beademingsapparatuur en intensivecareafdelingen. Via geheime netwerken met Noord-Koreaanse burgers is gemeld dat er het afgelopen halfjaar veel sterfgevallen van mensen met Covid-19-symptomen waren.

Door te stellen dat de vluchteling het coronavirus het land in bracht, kan Noord-Korea eindelijk om de buitenlandse hulp vragen die het land hard nodig heeft, zonder groot gezichtsverlies te lijden. De ziekte kwam immers het land binnen toen Pyongyang een getergde burger terug in het moederland verwelkomde, aldus de staatspropaganda. Ook kan het regime de schuld afwentelen op Zuid-Korea, waarmee de betrekkingen de laatste tijd toch al verslechterden. Daarmee blijft het Kim-bewind niet alleen zelf vrij van blaam, maar ook bondgenoot China.

Het sluiten van de grenzen heeft flinke schade berokkend aan de al noodlijdende economie, die sterk afhankelijk is van zowel officiële als clandestiene handel met China. Volgens kredietbeoordelaar Fitch gaat het land de ergste economische krimp tegemoet sinds de hongersnood van de jaren negentig. Daarom zou buitenlandse hulp zeer welkom zijn.

Ondertussen gaat Noord-Korea door met wapenhandel, het exporteren van dwangarbeiders en geld stelen via cyberaanvallen, in een poging harde valuta binnen te halen. Deze zaken zijn verboden volgens sancties van de Verenigde Naties, maar Pyongyang weet die al jarenlang voor een groot deel te omzeilen. Het komt zeer zelden voor dat Noord-Koreaanse vluchtelingen terugkeren naar hun land van herkomst, al is het niet helemaal ongekend. Volgens Zuid-Koreaanse cijfers zijn sinds 2015 zeker elf ballingen teruggegaan naar Noord-Korea. Of zij dat allemaal vrijwillig deden is onzeker: vaak worden Noord-Koreaanse vluchtelingen door Pyongyang gechanteerd om terug te komen, bijvoorbeeld door te dreigen met vergeldingen jegens familieleden.