In de drie provincies bevindt zich meer dan 80 procent van de bewezen Iraakse oliereserves. Volgens diplomaten in Irak vinden de drie provincies dat ze onvoldoende terugzien van de enorme economische bijdrage die ze leveren aan het land. In het kabinet van Allawi is bijvoorbeeld maar één vertegenwoordiger van de drie provincies opgenomen.

De overwegend sjiitische inwoners van de drie provincies voelen zich ook niet goed vertegenwoordigd door de sjiitische geestelijke leiders die vanuit het noordelijker gelegen Najaf en Karbala opereren. Ze wijzen ook op de Koerden, die in het noorden van Irak al een hoge mate van zelfbestuur genieten.

Volgens bronnen van de Financial Times zouden verscheidene provinciale functionarissen die ijveren voor autonomie de steun hebben van Muqtada al-Sadr, een ambitieuze en evenzeer opstandige sjiitische leider. Hij leidt militieleden die zich gewapend verzetten tegen de coalitietroepen. Hij poogt bovendien hogerop te komen binnen de sjiitische gevestigde orde.

De provincie al-Muthanna in Zuid-Irak, waar Nederlandse militairen actief zijn, is voorzover bekend niet betrokken bij het initiatief van de drie andere provincies. Irak telt in totaal achttien provincies.

De Amerikaanse en de Iraakse strijdkrachten beginnen in oktober een nieuw offensief om het gezag te herstellen in delen van Irak die in handen zijn van rebellen. Dat heeft de Iraakse minister van Defensie woensdag gezegd. „Wacht maar af en kijk wat we gaan doen”, aldus minister Hazim al-Shalaan.

Opstandelingen hebben het grotendeels voor het zeggen in de steden Fallujah en Ramadi in het westen van het land, in delen van Bagdad en in de stad Samara ten noorden van de Iraakse hoofdstad. „We zullen in oktober al deze steden innemen”, verklaarde de bewindsman.

Eerder al maakten de Amerikaanse strijdkrachten bekend de steden voor het eind van dit jaar te zullen heroveren op de opstandelingen, zodat de verkiezingen van januari gewoon kunnen doorgaan. Amerikaanse commandanten zeggen te wachten totdat er voldoende getrainde Iraakse troepen beschikbaar zijn.

Syrië gaat overigens de bewaking langs de grens met Irak opvoeren om te voorkomen dat rebellen de grens oversteken. Dat maakten de VS woensdag bekend na twee dagen van overleg in Damascus tussen Syrische, Amerikaanse en Iraakse functionarissen.

Amerikaanse militairen zijn woensdag in Bagdad opnieuw slaags geraakt met Iraakse opstandelingen. De gevechten concentreerden zich rond de Haifastraat, die als een bolwerk van het gewapende verzet tegen de Amerikaanse aanwezigheid in Irak geldt.

Iraakse veiligheidstroepen arresteerden, gesteund door het Amerikaanse leger, een terreurverdachte die wordt gezien als een van de leiders van het verzet in Bagdad. Het gaat om Kadhim al-Dafan, die een groot aantal bomaanslagen en aanvallen in de Iraakse hoofdstad op touw zou hebben gezet. Ook werd een grote wapenopslagplaats ontmanteld. Vanuit het gebied rond de Haifastraat worden volgens het Amerikaanse leger geregeld beschietingen uitgevoerd op de Groene Zone, waar de Amerikaanse ambassade en veel kantoren van de Iraakse interim-regering zijn gevestigd.

Een kwart van de Irakezen is nog steeds afhankelijk van voedselhulp. Bovendien zijn van de 6,5 miljoen Irakezen die een voedselpakket ontvangen er 2,6 miljoen zo arm dat zij een deel van de hulp moeten verkopen voor andere levensbehoeften, zoals kleren en medicijnen. Dat blijkt uit een onderzoek van het Wereldvoedselprogramma (WFP).

Het Internationaal Monetair Fonds (IMF) heeft woensdag ingestemd met een noodlening van 436 miljoen dollar (353 miljoen euro) voor Irak. Dat heeft een woordvoerder van het IMF verklaard. Irak had nog een betalingsachterstand van 80 miljoen dollar aan het IMF. Die schuld is vereffend. Het geld is bestemd voor de wederopbouw van het land, dat tientallen jaren onder de dictatuur van Saddam Hussein heeft geleden.