Het SCP zich verdiept in verschillende onderzoeken uit Nederland en daarbuiten die gaan over de publieke reactie op crisissituaties. Het bureau meldde eerder al dat Nederlanders in april plots meer vertrouwen kregen in instituties, het meest sinds de onderzoekers dit in 2008 begonnen te meten. Burgers gaan achter hun overheid staan als die ze moet beschermen tegen een dreiging als het coronavirus, vermoedt het bureau.

De onderzoekers gaan uit van een tijdelijke opleving en verwachten dat het vertrouwen snel weer zal gaan dalen. „Onder meer de naderende economische recessie kan zorgen voor een snelle afname in het vertrouwen in politiek en instituties”, schrijft het SCP. Dat hoeft volgens de auteurs van het rapport geen reden tot zorg te zijn. „Een gezonde dosis wantrouwen en politieke scepsis houden de burger betrokken en de overheid scherp.”

Mensen veranderen hun politieke opvattingen meestal niet blijvend na een crisissituatie, zien de onderzoekers. Eerdere crises brachten meestal geen kentering teweeg in hoe mensen dachten over thema’s als herverdeling en inkomensondersteuning.

De auteurs van het rapport denken wel dat de uitbraak van het coronavirus discriminatie en stigmatisatie teweeg kan brengen en manen de overheid daar alert op te zijn. Mensen met een Aziatisch uiterlijk zijn bijvoorbeeld in verband gebracht met het in China uitgebroken virus. Ook ouderen en mensen met onderliggende aandoeningen lopen volgens de onderzoekers risico om in een hoek te worden gezet. „Bijvoorbeeld als de suggestie wordt gewekt dat het redden van hun leven ten koste gaat van de economie of dat een verhoogd risico hun eigen schuld is.”