Gedeputeerde Staten van Gelderland beslissen dinsdag of ze een procedure beginnen voor bestuurlijke herindeling van Scherpenzeel. Vorige maand lieten ze al weten dat ze daarvoor zouden kiezen als de Scherpenzeelse gemeenteraad zou instemmen met de financiële meerjarenvisie van het college van burgemeester en wethouders.

Een raadsmeerderheid keurde donderdagavond de zogeheten ‘kadernota’ goed. Volgens GS is het document geen solide basis voor Scherpenzeel om op termijn een zelfstandige, financieel krachtige gemeente te kunnen blijven. Het college van Scherpenzeel zegt daarentegen met de nota te hebben aangetoond dat zelfstandigheid wel degelijk mogelijk is.

Een fusie van Scherpenzeel met Barneveld is voor GS de enige optie. Minister Ollongren, die donderdag met zowel GS als het Scherpenzeelse college sprak, is nog niet zo ver. „Een zorgvuldig uitgewerkte vergelijking van de twee varianten (zelfstandigheid en herindeling met Barneveld) heeft tot op heden niet plaatsgevonden”, schrijft ze in een brief aan GS.

De minister stelt wel vast dat „in Scherpenzeel maatregelen nodig zijn om de bestuurskracht duurzaam te versterken” en dat iedereen het daar over eens is. „Zonder een forse investering in het ambtelijk apparaat, het verbeteren van het bestuurlijk samenspel en het intensiveren van de strategische samenwerking in de regio, zal de gemeente Scherpenzeel op termijn niet in staat zijn de belangen van haar inwoners adequaat te behartigen.”

Ollongren vindt dat de discussie tot nu toe te veel is toegespitst op de „oplossingsrichtingen”, terwijl die allereerst moet gaan over de taken waarvoor Scherpenzeel staat. Ze dringt aan op „een open gesprek waarin de opgaven centraal staan en de voorkeuren voor oplossingen niet langer een blokkade vormen”. Als ze overeenstemming hebben over de vraag wat er nodig is, zouden GS en Scherpenzeel daar vervolgens „in partnerschap” mee aan de slag moeten gaan. „Het normaliseren van de verhoudingen kan mogelijk leiden tot een oplossing met meer draagvlak.”

Een herindelingsprocedure lijkt de minister niet uit te sluiten, maar dan wel één zonder een min of meer vooraf bepaald doel. De eerste vereiste stap in een dergelijke procedure is een „open overleg” met alle betrokkenen, waaronder omliggende gemeenten, over de eventuele herindeling. Pas daarna wordt een herindelingsontwerp vastgesteld.

Ollongren: „Het open overleg behoort daadwerkelijk een open karakter te hebben, waarbij nog meerdere uitkomsten mogelijk zijn. Deze fase kan bij uitstek dienen om –in samenwerking met de gemeente Barneveld– beide varianten meer in detail uit te werken en van de nodige duiding te voorzien. Mogelijk zijn ook nog andere varianten het onderzoeken waard.”

De minister benadrukt dat ze een voorkeur heeft voor gemeentelijke herindelingen die van onderop tot stand komen, waar inwoners dus zelf om vragen. „Maar ik wil en kan niet uitsluiten dat ook een provincie gebruik maakt van de eigenstandige bevoegdheden die ze wettelijk heeft. De herindelingsprocedure vraagt een zorgvuldig proces, ook als er sprake is van verschillende standpunten. Ik spreek de verwachting uit dat we dit proces op een constructieve wijze met elkaar kunnen doorlopen, met respect voor elkaars verantwoordelijkheden. Dat begint met het goede gesprek. Dat is het minste dat de inwoners van Scherpenzeel van ons mogen verwachten.”