FDF-boer: Wij zijn onderdanig aan de overheid
Voor melkveehouder Koos Cromwijk (30) is het geen vraag of hij als reformatorische boer lid kan zijn van Farmers Defence Force. „Wanneer gaan jullie de positieve dingen van FDF benoemen?”
De gehuwde vader van twee kinderen, woonachtig in Kockengen, begon in 2014 in de melkveehouderij. „Daarvoor werkte ik tien jaar in de bouw, maar mijn hart lag bij de koeien.” Inmiddels telt het bedrijf negentig melkkoeien en zo’n veertig stuks jongvee.
Over zijn kerklidmaatschap wil hij zich niet uitlaten. „Er is één Kerk met een hoofdletter. En dan doet het er niet toe van welk kerkverband ik lid ben.”
Cromwijk stemt SGP, maar voelt zich ook „erg thuis” bij PVV en FVD. „Ik zou willen dat die drie fuseerden.”
Waarom bent u lid van FDF?
„In 2014 kreeg ik de kans om boer te worden. We bouwden een stal voor 120 koeien, maar kregen bij de introductie van de fosfaatrechten maar rechten voor de 60 koeien die we toen hadden. Met de gevolgen daarvan hebben we nog dagelijks te maken. Landbouworganisatie LTO wilde niks voor ons doen. Toen hebben we ons lidmaatschap van LTO opgezegd. Maar ik vind het belangrijk om bij een belangenbehartiger aangesloten te zijn, anders heb je geen recht van spreken, vind ik.”
U had lid kunnen worden van een gematigder organisatie, zoals Agractie. Waarom deed u dat niet?
„Die vraag doet er voor mij niet toe. Het is een persoonlijke keuze.”
Aan wat voor activiteiten van FDF doet u mee?
„De laatste tijd hebben ze niet zo veel activiteiten. De laatste was de demonstratie vorige week donderdagavond bij het Binnenhof, en daar was ik bij.” Ook deze week is Cromwijk „op pad geweest”, maar dat ging volgens hem niet van FDF uit.
Het Reformatorisch Dagblad schreef onlangs over tal van doodsverwensingen in de besloten Facebookgroep van FDF, onder meer gericht aan politici. Over die uitlatingen spreekt de melkveehouder uit Kockengen liever niet. „Iedereen weet dat dat niet goed is.”
Heeft u er moeite mee om lid te zijn van een organisatie waar dit speelt?
„Wat mij betreft speelt dat niet, en moet je er ver van blijven om het in de publiciteit onder een vergrootglas te leggen.
Het zijn bijzaken die afleiden van de kern. Als er onverlaten zijn die doodsbedreigingen uiten, is dat verwerpelijk. Je moet van mensen afblijven. Politici hebben werk en privé, en die moet je gescheiden houden. Mevrouw Schouten is minister, maar thuis heeft ze ook een kind. Dus je moet nooit op de persoon spelen. Actief deelnemen aan de besloten pagina van FDF doe ik niet.”
FDF komt vaker negatief in het nieuws. Heeft u daar moeite mee?
„Nee, ik geef weer de krant de schuld. Wanneer gaan jullie positieve dingen van FDF benoemen? Ik kaats de bal gewoon terug.
Het enige jammere aan FDF vind ik dat er een paar leden uit het bestuur weg zijn, dat er geen eenheid meer is.
En wat Mark van den Oever (de voorman van FDF, red.) betreft; niet iedereen heeft de normen en waarden die christelijke mensen hebben. Hij benoemt het op zijn eigen wijze. De vergelijking met Joden is niet verstandig van hem. Een cursusje communicatie zou hem kunnen helpen.
Weet je, ik moet er zelf ook voor oppassen om er dingen uit te flappen. Dat moeten we allemaal. En ik ga geen mensen veroordelen, dat past mij niet.”
Hoe combineert u de manier van werken van FDF met het onderdanig zijn aan de overheid, zoals het vijfde gebod en de catechismus dat zeggen?
„Wij zijn onderdanig aan de overheid. Woensdagavond stonden we bij Schiphol, en we hadden van tevoren afgesproken om niet te blokkeren. Dat hebben we ook niet gedaan. Toen de marechaussee ons blokkeerde, zijn we omgekeerd en naar huis gegaan. Dat is onze insteek van actievoeren.”
Wat u betreft strijdt het optreden van FDF tot nu toe niet met de onderdanigheid waar de Bijbel over spreekt?
„Nee, en als ik dat wel zou vinden… De politiek is op dit moment gebaseerd op leugens. De voermaatregel is enkel en alleen berekend. De hele stikstofuitstoot van boeren is berekend. Er is bijna niks gemeten. De berekeningen kunnen 30 tot 70 procent afwijken van de werkelijkheid. Moet je dan als een blind paard de overheid achterna hollen om onderdanig te zijn? Nee, ik vind van niet. Dan mag je een helder geluid uit het land laten horen.”
Vindt u dat je de voermaatregel, als die er komt, naast je neer mag leggen?
„Als de gezondheid van mijn koeien in het geding komt, leg ik die maatregel naast mij neer, ja. Als je niet uitkijkt, gaat de gezondheid van je dieren eraan.”
Trekt u een grens tot hoever u meegaat met FDF?
„Ja, persoonlijk ga ik niet de confrontatie opzoeken met de politie.
Waar het om gaat is dat wij ons al jaren in een hoekje gezet voelen, en boeren krijgen het steeds moeilijker. In het stikstofdossier ging het eerst over de landbouw en boeren, maar nu gaan ze ons vee aanpakken.
Onze kalfjes mogen niet meer op een normale wijze opgroeien. Als je niet oppast, worden er kalfjes geboren die afwijkingen hebben omdat ze door gebrek aan eiwitten niet goed konden groeien.
En hoe de ME en de politie woensdag in Drenthe met actievoerders omgingen, daar word ik écht boos van. Misschien hebben mensen een regel overtreden, maar moet je ze dan met z’n allen, vrouwen en kinderen erbij, in een busje laden?”
Krijgt u wel eens commentaar op uw keuze voor FDF, bijvoorbeeld van familie of mensen uit de kerk?
„Soms hebben mensen er moeite mee dat ik meega met de acties. Maar dan vertel ik altijd maar het verhaal van Esther en Mordechai. Het hele Joodse volk zou uitgeroeid worden. Mordechai had bedacht dat Esther naar de koning zou gaan, dan zou ze het misschien kunnen voorkomen. Esther had kunnen weigeren en kunnen zeggen dat het misschien haar leven zou kosten.
Maar ze bad en werkte. Het hele volk moest bidden, en zij ging aan het werk. Zet dit dan maar in de krant: dominees in de kerkdiensten, mensen thuis, laat iedereen voor de boeren bidden, en dan ga ik wel op pad. Echt, gebed is voor de agrarische sector onmisbaar.”
