Onderzocht zou moeten worden of een verruiming van de groep die voor zo’n beurs in aanmerking komt leidt tot minder druk op het inkomen van ouders.

Dat staat in de eerste beleidsevaluatie over de effecten van het leerstelsel, die onderwijsminister Van Engelshoven vrijdag naar de Tweede Kamer heeft gestuurd.

De onderzoekers benadrukken dat er geen exact zicht is op de hoogte van de ouderbijdrage. Wel geven de resultaten aanleiding om te veronderstellen dat de belasting op de middeninkomens „relatief groot” is. Mogelijkheden om daar wat aan te doen zijn het verruimen van de doelgroep en/of het verhogen van de aanvullende beurs. Afhankelijk van de uiteindelijke keuzes kost dat de overheid structureel 35 tot 380 miljoen euro extra, stelt het rapport.

Over de invoering van het leenstelsel tonen de onderzoekers zich overigens gematigd positief. „De ingreep heeft gezorgd voor een doelmatigheidswinst van structureel 600 miljoen euro zonder dat daarmee de toegankelijkheid evident in het geding is gekomen”, aldus het rapport.

Een andere kanttekening, behalve de financiële druk op de middeninkomens, betreft het leengedrag. Zo nam het aandeel leners tussen 2014-2015 en 2018-2019 toe van 38 naar 51 procent. Het maandelijks leenbedrag steeg in die periode van 394 naar 561 euro. Wie zijn studie begon onder het leenstelsel én heeft geleend zal bij zijn afstuderen een gemiddelde studieschuld van 24.000 euro hebben, verwacht het rapport.

Opmerkelijk is ook dat de doorstroom van mbo naar hbo sinds het leenstelsel met 5 procentpunt is gedaald, maar welke rol het leenstelsel daar exact in speelt, is nog niet duidelijk.