De Hoge Raad oordeelde vorig jaar na een slepende rechtszaak dat Nederland de mannen onvoldoende bescherming heeft geboden op de VN-basis van de Nederlandse militairen, waar ze naar toe waren gevlucht. De compound was omsingeld door de Bosnische Serviërs.

De moslims moesten worden beschermd door Nederlandse blauwhelmen, maar ze werden toch van de compound weggevoerd. Dat ging door toen de blauwhelmen al wisten dat de moslims gevaar liepen. De betrokken mannen en jongens werden later door Bosnisch-Servische militairen gedood. In totaal zijn meer dan zevenduizend Bosnische moslims omgebracht die in de enclave woonden.

Het gerechtshof vond dat de Nederlandse staat er inderdaad deels op aan te spreken was. Maar de aansprakelijkheid werd vastgesteld op 30 procent, omdat hun overlevingskans volgens het hof ook maar 30 procent zou zijn geweest. De schadeclaim werd ook gekoppeld aan dit percentage.

Voor de nabestaanden, ongeveer duizend, kwam deze kansberekening als een verrassing. „Er is hier nooit debat over gevoerd in de rechtszaal”, zegt Gerritsen. Ze stapten naar de hoogste rechter, maar die verlaagde de kansberekening naar 10 procent. Omdat ze het hier niet mee eens zijn, is de zaak voorgelegd aan het Europees Hof voor de Rechten van de Mens. De uitkomst kan nog jaren op zich laten wachten. Gerritsen wil weten wat de commissie precies gaat doen met eventuele claims. Hij zal zijn cliënten adviseren niet in zee te gaan met de commissie als ze uitgaan van de 10 procent. „Maar als sommigen dat wel willen, kunnen ze dat natuurlijk individueel doen”, aldus de advocaat.

De drie leden van de commissie die de schadeclaims moeten beoordelen zijn donderdag door het kabinet benoemd. Het voorzitterschap is in handen van Sylvia Wortmann van de Raad van State. De andere leden zijn oud-regeringscommissaris Fred Hammerstein en voormalig ambassadeur Ed Kronenburg.