„De landbouw kan en moet geholpen worden met het inzetten van innovatieve methoden”, zegt Remkes. „Boeren kunnen nu eenmaal niet groen zijn als ze rood staan.” Maar daar moet ook een eventuele sanctie tegenover staan als boeren weigeren mee te bewegen, vindt de VVD-coryfee. Ook moet het kabinet de branche helpen met „consistent beleid en duidelijke doelen”.

Remkes bracht maandag zijn advies uit aan het kabinet voor het stikstofbeleid van de komende twintig jaar. Dat moet veel steviger, oordeelde hij. De landbouw moet, als grootste stikstofuitstoter, echt aan de bak. Nederlandse agrarische bedrijven hebben vaak een „mondiale toppositie en een vermogen tot concurreren, innoveren en veranderen”.

Dat „transitievermogen” moeten Nederlandse boeren gebruiken om schoner te boeren. Op die manier kan ook in sommige gevallen voorkomen worden dat een boerenbedrijf naast een beschermd Natura 2000-gebied moet stoppen.

„Koplopers en vernieuwers” laten nu al zien dat schoner boeren echt mogelijk is. „Het kan dus”, concludeert Remkes. Zijn adviescommissie presenteerde maandag ook een gebruiksaanwijzing voor boeren, het kabinet en de provincies om ervoor te zorgen dat boerenbedrijven minder stikstof uitstoten en nabijgelegen natuurgebieden minder beïnvloeden.