Ook trekt het kabinet 50 miljoen euro uit voor het crisisprogramma ”NL leert door”, waarmee mensen vanaf juli gratis online scholing en ontwikkel-adviezen kunnen volgen.

Dat is goed nieuws, want de investeringen in levenlangleren zijn in Nederland al jarenlang lager dan wenselijk. Veel mensen hechten meer waarde aan inkomen, balans tussen werk en privé en sociale contacten dan aan persoonlijke ontwikkeling. Scholing is dus eerder een middel dat helpt om die andere doelen te verwezenlijken dan een doel op zich. Wat ook niet helpt, is dat de kosten van scholing (geld en moeite) vooraf duidelijk zijn, maar de baten vaak niet.

Bijscholen is eenvoudiger dan omscholen. Bijscholing is het volgen van opleidingen of trainingen om breder inzetbaar te worden in hetzelfde of een vergelijkbaar beroep. Omscholen naar een ander beroep is complexer, maar wordt wel steeds belangrijker. Door de coronacrisis zal er namelijk in sommige beroepen en sectoren gedurende een lange periode minder werk zijn. Tijdig omscholen, liefst naar een krapteberoep, kan helpen om langdurige werkloosheid te voorkomen.

Maar leidt omscholing echt tot extra kansen op de arbeidsmarkt? In een krappe arbeidsmarkt willen werkgevers wel wat water bij de wijn doen, maar bij een ruimere arbeidsmarkt scherpen zij de functie-eisen juist aan en vragen zij vaker om specifieke diploma’s en ervaring: het liefst iemand die dezelfde functie al eerder bij een andere werkgever uitoefende. Daar sta je dan met je fonkelnieuwe kennis en vaardigheden.

Het is dus belangrijk om nu aan omscholing te doen, maar wel op een intelligente manier, waarbij ook direct de gewenste werkervaring wordt opgedaan. Op het mbo weten ze dat allang. Vrijwel alle 30-plussers die nu een mbo-opleiding volgen, doen dat via een duaal traject (mbo-bbl). Daarbij krijgen zij een betaalde baan en volgen ze een dag per week onderwijs op kosten van de werkgever. Dat kan ook in het hbo. Het meest bekend zijn de programma’s voor zij-instromers die docent willen worden. Maar er zijn ook duale hbo-programma’s voor verpleegkunde, techniek en IT. Deze programma’s en de deelnemende werkgevers zijn niet allemaal even bekend en het is dan ook een hele toer om ze te vinden.

Eerder pleitten ING-economen al voor een totaaloverzicht van het opleidingsaanbod via een soort TripAdvisor voor volwassenenonderwijs. Een prima idee, en wat mij betreft verdienen duale opleidingen daarop een prominente plek. Er bestaan al diverse websites, zoals leerbanenmarkt.nl, stagemarkt.nl en duaalopleidingen.nl, maar niet alle sites zijn even actueel of compleet.

Om vervolgens je weg te vinden in dat complete opleidingsaanbod is een online keuzehulp of ontwikkeladvies essentieel. Met een online ontwikkeladvies kan het crisisprogramma ”NL leert door” dus een belangrijke impuls geven. Als het advies ook nog rekening houdt met bestaande vaardigheden, is dit een goede manier om inzicht te krijgen in een breder scala van beroepen en zo inspiratie op te doen voor een mooie leerreis.

De auteur is econoom bij RaboResearch