De giftenaftrek voor contante giften wordt vanaf 2021 afgeschaft. Dat voorkomt mogelijke fraude en oneigenlijk gebruik. Voor giften in natura van boven de 2500 euro wordt op termijn een taxatierapport verplicht.

Verder komt er een slim invulscherm voor giften vanaf het aangiftejaar 2020. Hierdoor wordt het claimen van giftenaftrek gekoppeld aan de bij de Belastingdienst bekende algemeen nut beogende instellingen (ANBI’s). Dit voorkomt vergissingen en fraude en maakt de controle voor de Belastingdienst eenvoudiger.

Ronduit teleurstellend is het dat er nog steeds geen enkel uitzicht wordt geboden over de zogenoemde periodieke gift op twee levens (minimaal vijf jaar). Van die periodieke gift werd en wordt veel gebruik gemaakt. Voor een langere periode geven aan kerken en andere ANBI’s (tot aan overlijden van de schenker) wordt hiermee gestimuleerd.

Helaas vindt de Belastingdienst nog steeds dat die giftenaftrek vaak weer (deels) moet worden geschrapt, indien sprake is van twee schenkers. Hier worden al procedures over gevoerd, maar het is onbegrijpelijk waarom de Belastingdienst hier zo op zijn juridische strepen blijft staan. Het is heel eenvoudig om deze regeling in meerdere of mindere mate te versoepelen.

Toets

Een andere nieuwe maatregel is de aanscherping van de zogenoemde integriteitstoets. Vanaf 2021 kan een inspecteur de ANBI-status intrekken als de ANBI of een van haar bestuurders of belangrijke functionarissen geen relevante verklaring omtrent gedrag (VOG) kan leveren. Dit is een aanscherping van de huidige regeling, onder meer om fraude en terrorisme bij ANBI’s ook fiscaal zo goed mogelijk te voorkomen.

Ondanks een uitgebreide toelichting blijft het helaas onduidelijk aan welke gevallen we nu moeten denken. Gaat het om verdenkingen van financiële fraude en/of terrorisme zonder dat er al strafrechtelijke veroordelingen zijn? Of is het een meeromvattende maatregel? Er wordt slechts verwezen naar algemeen VOG-beleid.

Ook blijft onduidelijk waarom een ANBI status kan worden ingetrokken terwijl een VOG –naar later bij een rechter blijkt– ook onterecht kan zijn geweigerd. Het antwoord van het kabinet dat dit bijzonder weinig zal voorkomen, getuigt niet van een serieuze beantwoording.

Interessant is nog dat de tekst op de website van de Belastingdienst over de giftenaftrek voor vrijwilligers is verduidelijkt. Als aan de vermelde regels wordt voldaan, kunnen vrijwilligers een niet geclaimde vergoeding in aftrek brengen.

Opvallend is tenslotte nog een zijdelingse vraag van de VVD. Die meent dat de ANBI-status er alleen moet zijn voor algemeen geaccepteerde goede doelen en moet kunnen worden getoetst aan objectieve gronden. Dat zou in het uiterste geval kunnen gaan betekenen dat kerken of culturele instellingen hun ANBI-status gaan verliezen, indien grote delen van de bevolking niets hebben met geloof of cultuur. Gelukkig gaat het kabinet niet mee in deze suggestie.

De auteur werkt bij HVK Stevens Belastingadvies. Reageren? fiscaal@refdag.nl