De laatste week verslechterden de verhoudingen tussen Brussel en Turkije in hoog tempo. Het Turkse parlement weigerde gehoor te geven aan de harde Europese eis om het wetboek van strafrecht te hervormen. Grootste struikelblok: overspel. Het parlement wilde vreemdgaan strafbaar houden maar de Europese Commissie, het dagelijks bestuur van de EU, vindt dat dat niet kan in een land dat bij Europa wil horen.

Donderdag kwam de Turkse premier met nieuwe beloftes om de relatie met Brussel te verbeteren. Hij zei dat er onder zijn bewind „geen nieuwe voorstellen zullen komen die overspel strafbaar stellen". Ook beloofde hij dat in zijn land de scheiding tussen kerk en staat gegarandeerd zal blijven.

Daarmee leek de kou meteen uit de lucht. Commissaris Verheugen, die werkt aan een cruciaal rapport waarin staat of Turkije klaar is voor de EU, reageerde na afloop van het gesprek met Erdogan zeer positief. „Mijn conclusie is dat er nu geen verdere obstakels meer op tafel liggen. We zullen verder geen voorwaarden stellen om een positieve aanbeveling te doen volgende maand over Turkse toetreding. We zullen in staat zijn oplossingen te vinden voor de nog uitstaande problemen", zei hij.

Premier Erdogan legde in Brussel uit dat het Turkse parlement zondag in een extra zitting bijeen komt. Zijn partij, de AKP, heeft daarin de absolute meerderheid. Tijdens die vergadering staan modernisering van de strafwet, de positie van gerechtshoven en wettelijke procedures op de agenda. Eerder weigerde het parlement de voorstellen in behandeling te nemen omdat overspel geschrapt was van de lijst van strafbare feiten.

Volgens CDA–europarlementariër Eurlings, die namens het Europees Parlement een advies over toetredingsonderhandelingen moet opstellen, zei Erdogan in een gesprek achter gesloten deuren met EP–leden dat hij zelf eigenlijk wel voorstander was van strafbaarheid van overspel. „Hij heeft het naar eigen zeggen alleen maar ingetrokken, omdat er zoveel commotie over was", aldus Eurlings.

De CDA–politicus noemde het optreden van Verheugen een „vorm van poppenkast". „Eerst heel negatief zijn en dan donderdag ineens positief, dat vind ik nogal vreemd." Eurlings blijft kritisch over het feit dat het Turks parlement pas in 2007 de begroting van het leger mag controleren en dat er nog martelingen plaatsvinden in gevangenissen. Verheugen zegt dat commissie–experts stellen dat die martelingen incidenten zijn. Eurlings: „Ik vind elke marteling er nog één teveel".

Op 6 oktober verschijnt het rapport van de Europese Commissie. Daarin staat of Turkije aan alle eerdere voorwaarden heeft voldaan, zoals het respecteren van de mensenrechten. Het laatste woord is aan de regeringsleiders. Die besluiten in december of de officiële onderhandelingen voor toetreding van Turkije kunnen beginnen. Als zij ’ja’ zeggen tegen Turkije, is het land waarschijnlijk pas op zijn vroegst in 2015 lid van de Europese Unie.