Mogiltsjoek werkte op reactor één van de kerncentrale Tsjernobyl toen in 1986, in de nacht van 25 op 26 april, nummer vier explodeerde. De grootste kernramp ooit was een feit. In de serie zie ik dezelfde beelden als nu in de wereld van corona: beschermingspakken, mondkapjes en vrachtwagens die worden ingezet om straten schoon te maken.

Met de kernramp in mijn achterhoofd kijk ik hoe bijna 35 jaar later Moskou de coronacrisis aanpakt. Voor een vergelijking daarom eerst terug naar april 1986.

Op enkele geruchten na wisten de bewoners van Pripjat niets van het ongeluk. Ze genoten op 26 april van een prachtige lentedag en wandelden buiten. De stad telde die dag twee bruiloften. Kinderen gingen die zaterdagochtend naar school. De radioactieve stoffen daalden neer op hun hoofden.

De Sovjetautoriteiten hielden zich stil. Ik sprak Mogiltsjoek 25 jaar na de kernramp. In zijn flat in de Oekraïense hoofdstad Kiev, die hij kreeg toegewezen na de gedwongen evacuatie uit Pripjat, toonde hij zich verbitterd. „Dat de Sovjet-Unie 25 jaar geleden zweeg, is de grootste fout die de communisten toen hebben gemaakt. Er was geen plan voor als het mis zou gaan.”

Het is ook het beeld dat de serie Chernobyl schetst. Het Kremlin deed er alles aan om te voorkomen dat de waarheid naar buiten kwam. De ene leugen volgde na de andere. Het beeld moest blijven bestaan dat in de Sovjet-Unie niets mis kon gaan. Een totalitair land maakt geen fouten en geeft ze al helemaal niet toe. Ga maar gerust slapen, de overheid heeft alles onder controle.

Werkt het Kremlin anno 2020 rond de coronacrisis transparant? Zo totalitair als de Sovjet-Unie is het huidige Rusland niet. Maar het woord openheid staat niet in de communicatieboeken van het Kremlin. Mondjesmaat komt president Vladimir Poetin met coronamaatregelen naar buiten en dan vooral als het goed nieuws betreft. Net als rond Tsjernobyl houdt het Kremlin vol dat de situatie onder controle is.

Dit verhaal mag niet worden verstoord. Gouverneurs en lokale ministers met onwelkome mededelingen kunnen vertrekken. Drie artsen die kritiek leverden op de corona-aanpak vielen onder verdachte omstandigheden uit het raam. Twee van hen zijn overleden.

Gisteren versoepelde Poetin de lockdown. Russen kunnen sinds vandaag weer naar hun werk. Maar de situatie lijkt niet te verbeteren. Voor Poetins toespraak kwamen er in 24 uur bijna 12.000 besmettingen bij. Die brachten het totaal op ruim 221.000. Hiermee staat Rusland vierde op de wereldranglijst wat betreft besmettingen.

Het dodental is met meer dan 2000 opvallend laag. Critici zetten vraagtekens bij dit getal. Er sterven opvallend veel mensen aan longontstekingen. Dit wordt niet toegeschreven aan corona. Artsen houden zelf een lijst bij met het aantal overleden zorgmedewerkers, omdat de overheid dat niet doet.

Het Kremlin heeft nog altijd moeite met de waarheid. Sociale onrust moet koste wat kost worden voorkomen. Over dertig jaar kunnen we de serie ”Corona” zien. Met adembenemende afleveringen over hoe Moskou trachtte de feiten te verbergen.