Mijn muis begint in Amsterdam. Het Van Goghmuseum zet een treurige mededeling op de website: „Ons museum genereert 89 procent van zijn inkomsten zelf en is voor een groot deel afhankelijk van opbrengsten uit ticketverkoop. Door het coronavirus kan het museum voorlopig geen bezoekers ontvangen. Iedere steun helpt ons verder.” De instelling vraagt om donaties om na de crisis weer open te kunnen.

Doneren, dat doet in elk geval minister Van Engelshoven (D66). Na stevige kritiek uit de cultuursector kwam ze vorige week woensdag met een steunpakket voor de culturele sector. Het kabinet trekt 300 miljoen euro uit om culturele instellingen door deze eerste zware crisismaanden te helpen. Ook kunnen ze dat bedrag gebruiken om zich voor te bereiden op het nieuwe seizoen.

Het geld is alleen voor culturele instellingen „die van vitaal belang zijn”. Het gaat om subsidies voor de culturele „basisinfrastructuur” en voor instellingen en festivals die meerjarig worden ondersteund door de zes rijkscultuurfondsen, zegt het ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap. Voorbeelden daarvan zijn instellingen zoals het Openluchtmuseum in Arnhem, het Rijksmuseum in Amsterdam en het Oerolfestival dat elk jaar in juni op Terschelling wordt gehouden.

Digitale wegen

Na de treurige mededeling biedt het Van Goghmuseum via de site diverse mogelijkheden om het museum dan maar in huis te halen. Zo zijn er schoollessen voor thuis, kleurplaten, en een reeks online boeken voor volwassenen.

De buren van het Van Goghmuseum, het Stedelijk Museum Amsterdam, nemen digitale bezoekers mee in hun wekelijkse live tour via Instagram. Directeur Rein Wolfs (of een van de conservatoren) laat een deel van de collectie of een tijdelijke tentoonstelling zien. Naderhand zijn de rondleidingen terug te kijken via Facebook of YouTube.

Aan hetzelfde plein in de hoofdstad biedt de thuishaven van Rembrandts ”Nachtwacht”, onder de noemer #Rijksmuseumthuis mensen de gelegenheid om via digitale kanalen een kijkje te nemen in het gebouw en de collectie te bewonderen. De restauratie van het bekendste schilderij was altijd al live te volgen. Daarnaast biedt het Rijksmuseum in deze periode extra digitale inkijkjes. Conservatoren delen bijvoorbeeld vanuit huis in korte video’s verhalen over hun favoriete kunstwerken.

Niet alleen kunstmusea zoeken naar alternatieven om in contact te blijven met hun bezoekers. In de provincie Gelderland gebruikt Het Nederlands Openluchtmuseum digitale wegen om een beeld te geven van het tentoonstellingsterrein. Medewerkers laten in video’s op YouTube zien hoe het werk in het Arnhemse park toch doorgaat, zonder bezoekers. Ook aan docenten is gedacht: op de website zijn opdrachten te vinden voor het onderwijs.

Kaakjes

Door naar Delft. Daar heeft het Museum Prinsenhof voor gezinnen verschillende doe-activiteiten bedacht. Maak bijvoorbeeld een Delfts blauw tegeltje of breek je brein over Willem van Oranje die lang geleden op het Prinsenhof woonde.

In Assen deelt het Drents Museum recepten van weleer. Kaakjes –een 18e-eeuwse lekkernij– maak je nu met hedendaagse ingrediënten, want niet alles uit het originele recept is nog op de markt. Makers kunnen hun baksels delen op sociale media onder de hashtag #KokenmetDM.

Het museum bezit het grootste poppenhuis van Nederland; de familie van Lier ‘woont’ er, samen met het personeel. Omdat zij nu geen bezoek mogen ontvangen, komt de welgestelde familie naar de bezoekers toe in de vorm van een sudoku. In de puzzel zijn de getallen vervangen door portretjes.

In Den Bosch langsgaan is ook de moeite waard. Zelf een museum beginnen, is volgens Het Noordbrabants Museum een optie voor kinderen. „Natuurlijk hadden we ook dit voorjaar weer allerlei leuke activiteiten en schoolbezoeken gepland voor kinderen. Helaas zijn niet alleen de scholen gesloten, maar is ook het museum dicht. Daarom beginnen we je eigen museum”, schrijft de Bossche instelling op haar website

Met dertig leuke en creatieve opdrachten kunnen kinderen thuis aan de slag. Aan het eind hebben ze genoeg kunstwerken om een eigen museum in te richten. De opdrachten worden op schooldagen geplaatst op Instagram. „Mocht je ze allemaal doen dan heb je na dertig dagen een eigen mini-museum om te bewonderen of aan je familie te laten zien.”

In Hoorn zag het Museum van de 20e eeuw een zoveelste digitale rondleiding niet zitten. Het museum maakt wekelijks een live programma waarin directeur Hans Stuijfbergen niet alleen aandacht besteed aan de collectie van het eigen museum, maar ook ruimte biedt aan andere musea en culturele instellingen uit de regio West-Friesland. Via Facebook kunnen de 10.000 volgers van het museum direct reageren.

Missie

Terug naar de hoofdstad. Deze tijd van crisis vraagt volgens het Amsterdam Museum om een passende tentoonstelling. In digitale vorm wil het museum een overzicht maken van de impact van het coronavirus op de stad en het dagelijks leven van Amsterdammers. Het museum roept inwoners op om hun persoonlijke verhalen en ervaringen in te sturen.

Een team van kunstenaars, tentoonstellingsmakers en conservatoren zal van alle inzendingen de tentoonstelling ”Corona in de Stad” maken. Burgemeester Halsema heeft al iets ingestuurd, maar de inhoud daarvan is nog niet bekend.

Geen geld

Alle inspirerende digitale initiatieven ten spijt, zo komt er geen geld in het laatje. Het toont wel de missie van musea: het delen van kunst, geschiedenis en cultuur met zoveel mogelijk Nederlanders. En dat doet iedere instelling op haar eigen manier; zowel aantrekkelijk voor kunstkenners als voor een kind dat van knutselen of puzzelen houdt.

Of alle musea na het opheffen van de maatregelen vanwege het coronavirus hun deuren weer kunnen openen zal mede afhankelijk zijn van de reserves van de instellingen, en van de support die ze krijgen van het Rijk of van gemeenten.

Twee dingen zijn zeker: aan eigen vindingrijkheid zal het niet liggen en deze muis zal nog een flinke staart hebben.

Routeplanner

Van Goghmuseum: vangoghmuseum.nl

Rijksmuseum: rijksmuseum.nl

Het Nederlands Openluchtmuseum: openluchtmuseum.nl

Museum Prinsenhof Delft: prinsenhof-delft.nl

Drents Museum: drentsmuseum.nl

Het Noordbrabants Museum: hetnoordbrabantsmuseum.nl

Het Museum van de 20e eeuw: museumhoorn.nl