Die waarschuwing gaf RIVM-directeur Van Dissel donderdagochtend in de Tweede Kamer.

Op de ic’s lagen woensdag 1147 Covid-19 patiënten. Op grond van de huidige prognoses heeft het RIVM goede hoop dat er omstreeks half mei een daling te zien is naar 600. Dat zou neerkomen op een normale bezetting.

Een stabilisering van de toestand op de ic’s is tot nu steeds genoemd als een van de voorwaarden om de strenge coronamaatregelen te kunnen versoepelen. Dinsdag maakt het kabinet bekend hoe de maatregelen er na 28 april uit zullen zien.

Normaal

Premier Rutte waarschuwde woensdagavond al dat zo’n versoepeling na 28 april beperkt zal zijn, als die er al inzit. „De samenleving zoals we die hadden, zie ik zo snel niet terugkeren”, aldus de premier.

Het opnieuw openen van scholen en kantoren zal het kabinet en de samenleving nog de nodige hoofdbrekens kosten, waarschuwde hij verder. „Het neemt de druk weg op gezinnen maar tegelijk neemt de druk toe in het openbaar vervoer, op de fietspaden en in winkelstraten. Het gaat letterlijk om een verdeling van schaarse ruimte”, schetste Rutte.

Deskundigen denken zorgvuldig na over de maatschappelijke dilemma’s en mogelijkheden. Als daarin geen juiste balans wordt gevonden, is volgens de premier „de kans groot dat we het virus weer nieuwe zuurstof geven.”

Bloedbank Sanquin schat in dat momenteel zo’n 3 procent van de bij hen bekende bloeddonoren antistoffen tegen het coronavirus hebben aangemaakt.

Directeur publieke gezondheid GGD Sjaak de Gouw liet tijdens de bijeenkomst in het Kamergebouw zien dat ook de zorgcapaciteit buiten de ziekenhuizen is opgeschaald, zoals in zorghotels. Momenteel zijn daar 3800 beschikbare bedden, bijvoorbeeld voor herstelzorg en geriatrische of specialistische revalidatiezorg. Van die bedden zijn er nu 1500 bezet.

De Gouw maakte verder duidelijk dat het nieuwe verdeelmodel voor persoonlijke beschermingsmiddelen in de zorg dat sinds het afgelopen weekeinde van kracht is, zijn vruchten begint af te werpen. Zo belandt inmiddels 65 procent van de chirurgische mondmaskers bij het personeel buiten de ziekenhuizen, bijvoorbeeld in de verpleeghuiszorg. Vorige week was dat nog 50 procent.

Vanaf maandag 6 april kunnen alle zorgmedewerkers die langer dan 24 uur klachten hebben, worden getest op het coronavirus. In elke GGD-regio is daar één centrale testfaciliteit voor ingericht. Dinsdag werden er in totaal zo’n 1400 testen afgenomen, voor het overgrote merendeel bij zorgpersoneel. Overigens benadrukte De Gouw dat diverse grote zorgcentra de testen zelf afnemen, binnen de eigen instelling.

In totaal zijn er nu in Nederland 45 testlaboratoria ingeschakeld met een maximumcapaciteit van 17.500 testen per dag. Dat aantal wordt echter nog niet gehaald, omdat de instellingen nog niet op volle toeren kunnen draaien. Reden daarvan is dat diverse benodigdheden voor de testen met vertraging worden aangeleverd. De uiteindelijke inzet is erop gericht om de testcapaciteit uit te breiden naar 29.000 per dag.

Mondkapjes

Diverse Tweede Kamerleden informeerden opnieuw wat volgens experts de meerwaarde is van mondkapjes. Het dragen daarvan wordt in de huidige richtlijnen voorgeschreven aan zorgpersoneel. „Mondkapjes hebben zin als een verpleegkundige zich over een zieke patiënt buigt en druppeltjes kan inademen”, zei Van Dissel van het RIVM. In de publieke ruimte hebben ze volgens hem veel minder toegevoegde waarde, zolang burgers met klachten zich aan de afspraak houden om niet naar buiten te gaan.

Dat andere landen ze wel aanbevelen, kan volgens Van Dissel ook komen doordat 1,5 meter afstand houden in bijvoorbeeld winkelcentra daar wellicht lastiger is dan in Nederland.

Zorgminister Hugo de Jonge wees er woensdagavond indringend op dat er in de zorg nog altijd een tekort is aan mondkapjes. „We hebben een schaarste, dus de voorraad die we hebben moeten we zo goed mogelijk verdelen. Wij willen dat de mensen in de zorg ze gebruiken”, zei hij.

In verpleeghuizen is nog altijd sprake van een zorgelijke situatie. Het aantal locaties waar coronabesmettingen zijn geconstateerd, nam de afgelopen week weliswaar niet zo veel meer toe ten opzichte van de vorige week genoemde negenhonderd. Binnen de instellingen neemt het aantal bewoners met coronaverschijnselen echter nog altijd toe.

Analyses van monsters van patiënten en medewerkers uit vijf verpleeghuizen in Nederland tonen aan dat het virus binnen enkele van deze instellingen langs meerdere routes is binnengekomen. In een deel van de zorgcentra is duidelijk dat bewoners en zorgpersoneel elkaar hebben besmet. In verschillende huizen is bovendien een vergelijkbaar cluster aan virusuitbraken aangetroffen, mogelijk doordat het zorgpersoneel op meerdere locaties werkzaam was. Verpleeghuizen krijgen van deskundigen het advies om medewerkers liever niet in verschillende huizen te laten werken.