De door de Universiteit van Nottingham verspreide digitale brief hekelt het wekenlang verzwijgen door de Chinese autoriteiten van de virusuitbraak, en vervolgens het tot zwijgen brengen van iedereen die dat nieuws wel naar buiten bracht. Voor de opstellers is het zonneklaar dat de huidige wereldwijde pandemie is veroorzaakt door doelbewuste nalatigheid van de autoriteiten gedurende de eerste weken na de uitbraak. Precies dát regime, laten de schrijvers fijntjes weten, wordt al tientallen jaren door u getolereerd of gesteund.

De pandemie dwingt ons tot een „ongemakkelijke waarheid”, aldus de brief. En die luidt dat door „politisering” van zoiets cruciaals als volksgezondheid het Chinese regime een gevaar is voor de wereld. Met politisering wordt bedoeld dat de belangen van de partij en de staat vóór alles gaan, ook voor de nationale en wereldwijde gezondheid van mensen.

Dát er in de brief over politisering wordt gesproken heeft zo zijn reden. Op 2 april kwamen honderd Chinese wetenschappers met een brief waarin ze de Chinese president Xi Jinping prezen voor zijn aanpak, en waarin ze critici betichten van „politisering.” Die zouden de virusuitbraak gebruiken om de Chinese regering in een kwaad daglicht te stellen. Weet u wat politisering is, zo hoor je tussen de regels de ‘tegenbriefschrijvers’ briesen. Dat is wat de autoriteiten direct na de uitbraak deden: verzwijgen. Overigens krijgt de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) er ook van langs, omdat die „onder druk van Peking” ook de uitbraak eerst bagatelliseerde en later China zelfs prees om zijn voortvarend beleid.

Niet officiële China

In de kritische brief worden Chinese burgers opgeroepen zich af te keren van dit regime en zijn handlangers en in plaats daarvan hun stem te geven aan wat het „niet officiële China” wordt genoemd. Daarbij gaat het om academici, artsen, journalisten, juristen, ondernemers en studenten die niet hun oren laten hangen naar wat het regime wil horen, en zich niet langer door vrees voor mogelijke vergeldingsacties laten leiden, maar die uitkomen voor de waarheid.

Ook rond de uitbraak van het coronavirus lieten die hun stem horen, benadrukken de briefschrijvers. Ze noemen de namen van Ai Fen, directeur van het belangrijkste ziekenhuis van Wuhan, en haar collega-arts Li Wenliang. Beiden waarschuwden al in een vroeg stadium dat het coronavirus gevaarlijk was omdat het van mens op mens kon overgaan. Ze werden daarvoor hardhandig aangepakt door de autoriteiten. Li Wenliang overleed begin februari aan de gevolgen van virusbesmetting.

In de brief wordt ook de Chinese zakenman Ren Zhiqiang genoemd. Hij haalde fel uit naar president Xi (hij noemde hem „een clown zonder kleren die zich een keizer waant”). Van hem is sinds 12 maart niets meer vernomen. Waarschijnlijk opgepakt zijn ook de journalisten Chen Qiushi, Fang bin en Li Zehua, die direct na de virusuitbraak vanuit Wuhan verslag wilden doen.

De opstellers verklaren zich solidair met deze „moedige en gewetensvolle Chinese burgers.” Hun afzonderlijke stemmen klinken als een beginnend koor, aldus de schrijvers. Ze roepen mensen binnen en buiten China op om zich bij hen aan te sluiten voor een kritische evaluatie van het Chinese partij- en staatsbeleid rond de coronacrisis. Omdat dat beleid levens van burgers in China én wereldwijd in gevaar bracht.