„Mijn moeder hebben we begin maart in het verpleeghuis bezocht. We droegen handschoenen en gezichtsmaskers, maar het hoofd van de afdeling zei dat we die moesten afdoen om de andere gasten niet te alarmeren.” Dat zegt Salvatore Nigretti, die zijn moeder aan corona verloor, in de krant Corriere della Sera.

Het is een voorbeeld hoe verpleeghuizen in met name Lombardije het virus hebben onderschat. Monica Panettone bezocht haar vader in het verpleeghuis van Mediglia, onder de rook van Milaan, op 1 maart. In de derde week van februari waren de eerste infectiehaarden in Lombardije al opgedoken. „Alle 23 ouderen van de afdeling zaten gezamenlijk in de recreatiezaal. Er waren ook twee verplegers present. Niemand had beschermde kleding aan. Twaalf dagen later belde het verpleeghuis om te zeggen dat mijn vader koorts had gekregen, twee dagen was hij overleden, net als zijn kamergenoot.” In Mediglia zijn al 64 van de 150 bewoners aan corona gestorven. Dat is nog maar de stand van tien dagen geleden.

De in totaal 677 verpleeghuizen in Lombardije zijn huiverig om getallen naar buiten te brengen. Een enquête betreffende de epidemie die het Hoger Instituut voor Gezondheid, de evenknie van RIVM, eind maart naar de verpleeghuizen stuurde, werd maar door een kwart ingevuld. Het dodental is waarschijnlijk veel hoger dan wordt opgegeven. Het grootste verpleeghuis van Milaan meldt dat 70 van de ruim 1000 bewoners in maart zijn overleden. Dat getal past in de normale trend.

Protest

Uit een artikelenreeks van La Repubblica blijkt dat het personeel niet werd uitgerust met gezichtsmaskers. „Uit protest hebben we op 18 maart een paar uur gedemonstreerd”, zegt Nana, een verpleegster. Pas tien dagen later kregen zij en haar collega’s beschikking over gezichtsmaskers. Ook werd het personeel niet standaard op het virus getest. De vakbond van verplegend personeel heeft al tientallen aanklachten ingediend wegens onachtzaamheid. „Er bestaan geen protocollen in geval van een pandemie”, vertelt een vakbondsbestuurder tegen Corriere della Sera. „Als een bezoeker een kakkerlak aantreft, staat de regionale inspectiedienst binnen twee uur op de stoep. Rond corona doen ze niets.”

De situatie in Lombardije is zo dramatisch dat het ministerie van Gezondheidszorg de inspectie erop af heeft gestuurd. Maar de beschuldigende vinger gaat al naar de regionale gezondheidszorg, die alleen maar geconcentreerd was op de situatie in ziekenhuizen. Ook de regionale regering heeft vermoedelijk fout gehandeld door minder ernstig coronapatiënten van ziekenhuizen naar verpleeghuizen over te brengen om ruimte te maken in de overvolle ziekenhuizen. „Het mengen van zoveel patiënten en verpleegkundig personeel is alsof je een shaker aanzet en dan de deksel ervan afhaalt: het virus schiet overal heen”, zegt een niet bij naam genoemde arts in Corriere della Sera.