Het is twaalf uur in middag als bij de Trevifontein de leegte en de stilte heersen. Tot een maand geleden was dat compleet anders. De fontein is een toeristische hotspot. Op de hoek is een politiepost ingericht. De weinige mensen die toch voorbijkomen, worden door twee agenten gecontroleerd. „De bewoners houden zich goed aan de regels”, zegt een van hen.

De afsluiting van de openbare ruimte in Italië houdt in dat je alleen voor noodzakelijke activiteiten erop uit mag. Je moet binnen een straal van 200 meter van je woning blijven. Een krant of levensmiddelen kopen, bidden in een kerk, de hond uitlaten, dat is het ongeveer. Je mag ook naar je werk. Maar weinig mensen werken buitenshuis omdat de meeste werkgevers verplicht hun bedrijf hebben gesloten.

Zonder toeristen is er ook een einde gekomen aan het gebruik om een muntje in de Trevifontein te gooien als garantie dat je terugkomt in Rome. Al die muntjes leveren gemiddeld 4000 euro per dag op. Dat geld gaat naar Caritas, een rooms-katholieke hulporganisatie die daarmee onder andere gaarkeukens en zwerveropvang in Rome bekostigd. Er dreigt nu een stop op deze hulp. Het is het onverwachte resultaat van de coronacrisis.

Aalmoezen

Daklozen vallen in het lege straatbeeld meer dan ooit op. Een onverzorgde man wordt voor het Italiaans nationaal monument op Piazza Venezia door twee politieagenten in hun surveillanceauto aangesproken. Als de man, die op blote voeten is, hen nadert, roepen de twee in koor om niet dichterbij te komen. Als hij toch naderbij komt, slaan ze de portieren dicht en proberen ze vanuit de auto hem iets duidelijk te maken. Daarna rijden ze weg.

Iets verderop, bij de trappen van een kerk zit de Tunesiër Amin op een matras. „Er komt niemand meer langs”, zegt hij klagend. „We krijgen geen aalmoezen meer.”

Het loopt tegen half twee als de bakker aan de overkant van de straat de stand opmaakt. „U bent de achtste klant van vandaag. Het is een drama. We zijn ten dode opgeschreven”, zegt de vrouw achter de balie. Toch blijft ze open. „Ook al verdienen we maar 150 euro per dag, het is beter iets dan niets.”

Ook in het Vaticaan is het stil. Het Angelusgebed op zondag wordt al weken niet meer op het plein uitgesproken. Als uitzondering kwam de paus vrijdagavond naar het Sint-Pietersplein om voor een compleet leeg plein te bidden voor de beëindiging van de coronacrisis. De enige toeschouwers waren ongeveer vijftig fotografen en dertig politiemensen die aan de rand van het plein toekeken in de regen.

Bloedbank

In de binnenstad mag het zijn alsof er een kanon is afgeschoten, in de buitenwijken is er meer beweging. Op weg naar het poliklinisch ziekenhuis voor bloeddonatie is er behoorlijk wat verkeer. De verpleegster die een druppel bloed afneemt voor het bloedonderzoek zegt dat het bij hen flink drukker is dan normaal. „Dagelijks komen zo’n zestig mensen voorbij, in deze periode het dubbel aantal. Romeinen laten zich altijd van hun goede kant zien als er een noodsituatie is.”

De personeelsleden van de bloedbank dragen elk een ander model mondkapje. Een verpleger heeft een lapje stof verbonden met twee elastieken voor zijn gezicht. Zulke kapjes worden al misprijzend „lensdoekjes” genoemd en zijn niet virusbestendig.

Er is zes weken nadat de eerste infectiehaard in Italië opdook nog steeds een tekort aan mondkapjes. „Sinds het begin van de crisis heb ik maar een paar keer een kleine hoeveelheid aangeleverd gekregen”, zegt Andrea, een apotheker in de buurt van het Colosseum. „Maar als ik nu de leverancier bel, neemt hij niet eens meer op. De kapjes die wel arriveren, zijn hoe dan ook chirurgische mondneuskapjes en niet ademhalingsbeschermingsmaskers die beter beschermen.”