Coronamaatregelen financiële strop voor freelancemusici
„Heftig.” „Het zet je aan het denken.” „Heel zuur.” Bij freelancemusici komen de coronamaatregelen hard aan. Met veel afgelaste concerten vervalt hun belangrijkste bron van inkomsten. Een oplossing ligt niet voor het oprapen.
Zestien concerten heeft tenor Falco van Loon staan de komende drie weken: veel uitvoeringen van de Matthäus of Johannes Passion van Bach. De ene na de andere wordt afgezegd. „Heel zuur”, vindt Van Loon. „De timing kon niet slechter. In deze periode houd ik mijn agenda vrij voor concerten.”
Uitvoeringen verplaatsen was geen optie voor de koren waarmee hij samenwerkt. Buiten het passieseizoen om de Matthäus Passion brengen werkt ook niet, denkt Van Loon.
De tenor schat in dat de coronamaatregelen hem een verlies van 15.000 euro opleveren: ruim een kwart van zijn jaarsalaris. „Hier ben je niet op voorbereid. Dat kan ook niet. Vorig jaar heb ik goed gedraaid, dus ik heb een buffertje. Maar niet voor zo’n groot verlies. Dat is er voor als ik eens een weekje ziek zou zijn.”
Sommige koren hebben hem alvast voor volgend jaar uitgenodigd. „Aardig, maar daar heb ik dit jaar niets aan.”
De omzetschade in de culturele sector bedraagt per week tussen de 60 en de 100 miljoen euro, schat minister Van Engelshoven (Onderwijs, Cultuur en Wetenschap). Dinsdag zegde het kabinet steun toe aan onder meer zzp’ers. Bij zelfstandigen zonder personeel die in de problemen zijn gekomen, vult de overheid het inkomen aan tot het sociaal minimum. De maatregelen gelden drie maanden.
Volgens Van Loon valt nog te bezien of hiermee de totale schade van de passietijd gecompenseerd kan worden. „Dit is overlevingsbijstand. Ik weet niet of het voldoende zal zijn om het tot aan september uit te zingen.”
Componeren
De komende periode zou dirigent, organist en cd-producent Peter Wildeman met een koor van honderd man op reis gaan naar Zwitserland. De tocht ging niet door, net als de concerten, repetitieavonden en muzieklessen die in zijn agenda staan.
Nu houdt hij zich bezig met andere muzikale activiteiten: componeren en zo nu en dan een opname voor zijn cd-label Interclassic Music. „Dat doe je met een paar mensen. We bewaren daarbij goed afstand tot elkaar.”
Wildeman schat in dat hij de komende periode ongeveer 50 procent minder inkomsten heeft. „Alles in groepsverband is geannuleerd. . Momenteel is het onzeker of zijn concerten na 6 april doorgaan. In mei had ik grote concerten staan, onder meer mijn jubileumconcert. Sommige producties had ik zelf georganiseerd. Stel dat die concerten inderdaad niet doorgaan, dan loop je aardig wat inkomsten mis.”
Wildeman „leeft bij de dag.” „Dit is niet een-twee-drie opgelost. Het is lastig in te schatten wanneer de concerten weer doorgaan. Misschien in mei, maar het kan ook zomaar najaar zijn.”
De musicus zit door de maatregelen niet helemaal op zwart zaad. „Koorrepetities vervallen, maar die krijg ik grotendeels wel doorbetaald. En ik heb inkomsten van cd-verkoop en uit de streamingdienst. Musici die alleen van concerten leven, zijn er slechter aan toe.”
Pensionado’s
Pianist Wouters Harbers kan daarover meepraten. De fulltimemusicus ziet tot aan de zomer 34 concerten aan zijn neus voorbij gaan. En dat valt nog mee. „Het hadden er ook 90 kunnen zijn.”
De ontwikkelingen –„het gaat nog wel even duren”– plaatsen hem voor grote beslissingen. „Mijn huidige verdienmodel, concerten geven, vervalt voorlopig. Mijn doelgroep zijn vooral 65-plussers, pensionado’s. Ik zou zelf als 70-jarige ook niet in een zaal met honderd mensen willen zitten nu.”
Harbers probeert positief te blijven. „God zal nieuwe wegen banen voor de talenten die Hij gegeven heeft. Mijn publiek zegt al jaren: Is het onderwijs niet iets voor je? Stel dat het concertleven plat blijft liggen, dan ga ik stappen in die richting ondernemen. Bijvoorbeeld concerten in een gymzaal geven. Of schoolklassen naar mijn concert halen.”
Musici zoeken naarstig naar manieren om iets van hun inkomsten te behouden. Collegium Vocale Gent, dat zijn jubileumconcerten moest afzeggen, heeft een doneerknop op de website gezet. De Nederlandse Bachvereniging laat weten het „zeer op prijs te stellen” als mensen het geld van al gekochte kaartjes ten goede laten komen aan de musici. Meteen nadat donderdag evenementen met meer dan honderd personen werden verboden, riep het Platform voor Freelance Musici mensen op het geld van hun concertkaart te doneren. Deze oproep werd door diverse musici gedeeld op sociale media.
Koffieconcerten
Om toch muziek te maken en wat geld te vangen, streamt Harbers sinds kort zijn koffieconcerten live op Facebook. Via zijn website kunnen mensen doneren. Daar hield hij tot nu toe een slordige 335 euro aan over.
De pianist is „dankbaar” dat hij altijd heeft gespaard. Daardoor heeft hij nu een buffer. „Ik ben niet in paniek. Maar ik word er wel verdrietig van dat veel concerten niet doorgaan.”
