Paus Franciscus heeft zondag in het Vaticaan priesters bedankt voor hun inzet tijdens de crisis rond het coronavirus. „Ik wil alle priesters bedanken voor hun creativiteit. Priesters hebben op duizenden manieren bedacht hoe ze dicht bij de mensen kunnen zijn, zodat zij niet in de steek worden gelaten.”

De paus reageerde daarmee op het feit dat de Rooms-Katholieke Kerk in Italië het pastorale werk voor zeker een maand op een laag pitje heeft moeten zetten. Er worden geen kerkdiensten gehouden, maar ook de sacramenten, zoals dat van de biecht, worden niet meer toegediend. Andere denominaties in Italië hebben hun activiteiten eveneens teruggeschroefd.

Even leek het erop dat alle rooms-katholieke kerken helemaal op slot gingen. Donderdag besloot de kardinaal-vicaris van Rome daartoe. Maar daartegen kwam weerstand. De mediagenieke aartsbisschop Konrad Krajewski ging openlijk in tegen het bisdom door vrijdag de deuren van een kerk te openen die ligt in een wijk die veel bedelaars van het naburige centraal station bedient. „Het is mijn recht om de kerk open te houden om voor de armen te zorgen”, zei Krajewski, die ook pauselijk aalmoezenier is. Op de rooms-katholieke website Crux maakte hij een vergelijking met het leven in dictatoriale regimes. „Kerken bleven ook open tijdens het fascisme en tijdens de Sovjet-Russische overheersing van Polen”, zei de prelaat, die uit Polen komt.

Ook de paus is het niet geheel eens met het hanteren van té strenge veiligheidsmaatregelen. „Drastische maatregelen zijn niet altijd goed, dus bidden we dat de Heilige Geest voorgangers de bekwaamheid en het pastorale onderscheidingsvermogen geeft zodat ze maatregelen kunnen treffen die het getrouwe volk van God ondersteunen”, verklaarde hij vrijdag. Dezelfde dag moest de kardinaal-vicaris op zijn schreden terugkeren en bepaalde hij per kerkelijk decreet dat het weer mogelijk was om de parochiekerken open te houden.

Bij een bezoek aan de kerk van Krajewski zondagochtend bleek de kerk gewoon weer dicht te zijn. De meeste parochiekerken in Italië waren zondag echter open. In een binnenstadskerk in Rome leidde Francesco Pesce om elf uur zoals gewoonlijk een kerkdienst. Het verschil was dat wegens de heersende veiligheidsvoorschriften maar drie parochianen binnen waren –twee voor de lezingen en iemand hield de camera vast– en dat de deuren waren gesloten. De kerkdienst kon via Facebook door de parochianen worden gevolgd, rechtstreeks of op een ander tijdstip. Na de kerkdienst ging de kerk weer open. „We zijn de gehele dag open voor gebed, maar er is weinig animo”, zei Pesce, terwijl hij via zijn mobiele telefoon het zondagse gebed van de paus volgde, dat op zijn beurt ook via streaming werd uitgezonden.

Er bestaat vrees dat de geestelijkheid zich te veel afsluit van haar pastorale werk. Zondag stuurde een persoonlijk secretaris van de paus een bericht via WhatsApp rond dat priesters opriep om vooral wél de sacramenten toe te dienen. „Als deze nachtmerrie voorbij is zullen mensen de kerk zeker verlaten, omdat de kerk hen in de steek heeft gelaten toen ze hulp nodig hadden.” Het bericht van de pauselijk secretaris werd zondag voor lange tijd ten onrechte aangenomen als zijnde geschreven door de paus.