De Werkendamse kerkgeschiedenis kreeg betekenis toen ds. Johannes Groenewegen in 1739 naar het schippersdorp kwam. Volgens scriba J. A. de Ron en ouderling/pastoraal werker H. M. Lobbezoo was Groenewegen „een wakende wachter op de muren van het Werkendamse Sion.” Hij diende Werkendam 25 jaar. De reformatorische school in het dorp draagt zijn naam.

Groenewegen bracht een Bijbelse boodschap met een bevindelijk aspect, stellen De Ron en Lobbezoo. „Bij een deel van de bevolking is dat altijd gewaardeerd.”

Tijdens de Afscheiding van 1834 ontstond in Werkendam een ”gereformeerde kerk A”. Met de Doleantie in 1887 ontstond de dolerende Nederduitsch gereformeerde kerk te Werkendam en De Werken. Later werd dit de ”gereformeerde kerk B”. In 1891 nam deze de zogenoemde ”Benedenkerk” aan de Hoogstraat in gebruik. „De Benedenkerk is een typische schippersuitdrukking”, aldus De Ron. „De kerk stond stroomafwaarts. De hervormde kerk, bekend als de ”Bovenkerk”, stond stroomopwaarts.”

„Werkendammers zijn doeners. Het is een volk van baggeraars, rietsnijders en schippers”, zegt Lobbezoo.

Verbondsmatig

In de Benedenkerk dienden tot 1916 vier predikanten. Steeds minder konden de kerkenraad en de gemeente echter aarden in het verbondsmatige denken van de Gereformeerde Kerken. Nadat de Benedenkerk in 1916 vacant werd, wilde men aansluiting te zoeken bij de Christelijke Gereformeerde Kerken. „Toen dat om praktische redenen niet lukte, ging men over naar de Gereformeerde Gemeenten. Op 12 februari 1920 heeft de gemeente zich aangesloten bij dat kerkverband”, zegt De Ron.

De gemeente heeft het destijds als wonderlijke leiding van de Heere ervaren dat ds. G. van Reenen in datzelfde jaar het beroep naar Werkendam aannam. De Ron: „Ds. Van Reenen had een slechte gezondheid. Hij schreef vaak een preek uit, die werd voorgelezen als hij zelf niet kon voorgaan. De predikant voelde zich als een zieke moeder, die een borstkindje heeft, maar er niet genoeg voor te drinken heeft. Hij wenste ondertussen dat er in de gemeente zoogvrouwen en voedsterheren waren om zijn kindje te voeden. De gemeente is altijd in het voetspoor van ds. Van Reenen en ds. G. H. Kersten gegaan.”

De kerk aan de Hoogstraat werd in 1967 vergroot. Toen de kerk opnieuw te klein was geworden, werd in 1989 de huidige Bethelkerk aan de Sigmondstraat in gebruik genomen. Maar ook die bleek na een aantal jaren te klein, zodat in 2003 een uitbreiding plaatsvond. Deze kruiskerk telt nu bijna 1400 zitplaatsen. Door de zaal erbij te trekken, ontstaan er 1700 zitplaatsen. De gemeente telt 1800 leden en doopleden.

Vijf kandidaten

De Ron: „Het is opmerkelijk dat van de acht predikanten, inclusief de huidige, er vijf kandidaat waren die een beroep naar Werkendam aannamen.”

„Het bijzondere is dat de Heere steeds weer dienaren heeft gezonden en dat Hij door Zijn knechten rijk in de gemeente heeft willen werken”, zegt Lobbezoo.

De Ron: „Ds. J. Mol, die de gemeente van 1986 tot 1992 diende, zei weleens: „Ik kan mijn woord hier goed kwijt, maar ik weet niet waar het blijft.”

Beiden kennen in de gemeente sprekende voorbeelden van het werk van de Heere. „Hier liggen ook veel getuigenissen van jonggestorven kinderen.”

100 jaar Bethel in Werkendam

Ter gelegenheid van het 100-jarig bestaan van de gereformeerde gemeente te Werkendam verscheen het boek ”Bethel in Werkendam”, met als ondertitel: ”Gewisselijk is de Heere aan deze plaats”. Het boek, geschreven door A. E. Brijder en H. M. Lobbezoo, is op 12 februari tijdens een herdenkingsbijenkomst gepresenteerd. Het boek telt 644 bladzijden en bevat veel foto’s. In vijf delen worden beschreven de tijd van 1500-1887, de ”gereformeerde kerk B” van 1887 tot 1920, de periode 1920 tot 2020, het verenigingsleven, de orgelgeschiedenis en een overzicht van ambtsdragers. De huidige predikant, ds. H. J. Agteresch, schreef een overdenking. Het boek kost 25 euro en is te bestellen via J. A. de Ron: jaderon@kliksafe.nl