De protestantse en rooms-katholieke kerken reageerden in een gezamenlijke verklaring op het oordeel van het Federale Constitutionele Hof. Het constitutionele hof in Karlsruhe bepaalde woensdagmorgen dat een belangrijke paragraaf uit de euthanasiewet van 2015 ongrondwettelijk is. Die bepaling werd in 2015 door de Bondsdag aangenomen om hulp bij zelfdoding te verbieden. De ingreep was toen vooral bedoeld om organisaties te dwarsbomen die op professionele wijze hulp bij zelfdoding aanboden.

Nadat deze aanscherping woensdag werd opgeheven, publiceerden de grote Duitse kerken een gezamenlijke verklaring, ondertekend door kardinaal Reinhard Marx, voorzitter van de Duitse Bisschofskonferenz en de raadsvoorzitter van de Evangelischen Kirche in Deutschland, Landesbischof Heinrich Bedford-Strohm

De voorgangers stellen dat het oordeel van het gerechtshof in Karlsruhe een inbreuk is op de christelijke cultuur, die gericht is op het bevestigen en bevorderen van het leven. „Wij vrezen dat het toestaan van diensten voor professionele euthanasie op subtiele wijze druk kan uitoefenen op oude of zieke mensen om hiervan gebruik te maken.”

Volgens beide kerken wordt hiermee de drempel te veel verlaagd om zelfmoord te plegen. „Het gevaar groeit dat mensen in een uiterst stressvolle levenssituatie onder interne of externe druk komen te staan om zo een einde te maken aan hun eigen leven. De maatregel uit 2015 was juist bedoeld om mensen in hun laatste levensfase te beschermen.”

Prestatievermogen

Met de uitspraak staat de Duitse samenleving voor fundamentele vragen over de manier waarop met ziekte en dood wordt omgegaan, menen de kerken. „De waardigheid en de waarde van een mens mogen niet worden afgemeten aan zijn of haar prestatievermogen, voordeel voor anderen, gezondheid of leeftijd.”

De voorgangers wijzen erop dat zij geloven dat God de mens naar Zijn beeld heeft geschapen. „Daarmee zijn wij verantwoordelijk voor ons eigen leven voor God. De kwaliteit van een samenleving toont zich juist in de manier waarop we elkaar helpen en ondersteunen.”

Matthias Thöns is als een van de mede-aanklagers in de zaak juist blij met de uitspraak. De arts uit de palliatieve zorg vond dat zijn praktijk onnodig werd gecriminaliseerd. De bewuste paragraaf 217 voorziet onder meer in gevangenisstraffen tot drie jaar als artsen patiënten herhaaldelijk helpen bij het plegen van zelfmoord.

Onder de herroepen euthanasiewet werd onder professionele hulp bij zelfdoding al verstaan wanneer iemand herhaaldelijk iets doet. „Dit betekent dat zelfs als ik als arts in deze zeer, zeer zeldzame gevallen help, ik al word bedreigd door het strafrecht omdat ik waarschijnlijk de volgende keer in dezelfde situatie hetzelfde zou doen”, zei Thöns tegen de radio Deutschlandfunk. „Mijn geweten is geen eendagsvlieg, de volgende keer zal ik het op dezelfde manier zien.”

Tegengeluid komt van Eberhard Schockenhoff, hoogleraar katholieke moraaltheologie aan de Universiteit van Freiburg. Hij wijst bij de radiozender op de liberale euthanasiewetten in België of Nederland. „We zien dat daar de grenzen gestaag zijn opgeschoven. In Nederland werden bijvoorbeeld psychiatrische ziekten in eerste instantie uitgesloten. Later werden ze toch toegelaten. Toen waren er regels voor de bescherming van minderjarigen. Die zijn later ook verruimd.”

Hoe gaat het nu verder? Experts verwachten dat de Bondsdag waarschijnlijk op zijn minst de rol van de artsen, zoals die van Matthias Töns, zal moeten herschrijven om duidelijkheid te verschaffen hoe de euthanasiewet nu exact is geformuleerd.