In oktober 2019 trekken boeren voor het eerst massaal naar het Malieveld in Den Haag om te protesteren tegen het stikstofbeleid van de overheid. Meer demonstraties volgen. Ook woensdag stonden agrariërs weer met hun trekkers in Den Haag. Een nieuwe protestactie lijkt een kwestie van tijd.

Duidelijk is dat frustratie onder boeren groot is. Maar krijgen ze met hun demonstraties voor elkaar wat ze willen bereiken? Historicus Sjaak van der Velden, onder meer werkzaam voor het Internationaal Instituut voor Sociale Geschiedenis, geeft de boeren weinig hoop. „Als het alleen bij de acties blijft zoals we die nu hebben gezien, zal er voor boeren niks veranderen. Van het blokkeren van wegen of het Malieveld omploegen, ligt het kabinet niet wakker. Hooguit zal de overheid een kleine concessie doen.”

Wat demonstrerende agrariërs, in het bijzonder actiegroep Farmers Defence Force (FDF), verkeerd doen is volgens Van der Velden de gunst van de burger verspelen. „In het begin sympathiseerde 90 procent van de Nederlandse bevolking met de boeren. Inmiddels gaat dat cijfer rap omlaag. De vergelijking van de FDF-voorman dat de overheid boeren net zo behandelt als Joden in de Tweede Wereldoorlog heeft daar flink aan bijgedragen.”

Ook woensdag wapperde in elk geval één NSB-vlag, zag de historicus. Het gevolg is, stelt Van der Velden, dat burgers en ook wel boeren die niks van FDF moeten hebben, de demonstranten als „domme schreeuwers” gaan zien. Daarmee schieten de actievoerders zich in de eigen voet. „Politieke partijen kijken, zeker gezien de verkiezingen van volgend jaar, naar het volk. Als de meerderheid aangeeft klaar te zijn met de boeren, dan kunnen de actievoerders het wel vergeten.”

De actievoerende boeren doen Van der Velden denken aan ambtenaren die in 1983 maanden demonstreerden tegen een voorgenomen loonkorting van 3,5 procent. „Ze bezetten het Binnenhof, werden verwijderd door de brandweer die de boel onder schuim zette. Ook in andere steden gingen ambtenaren de straat op. Uiteindelijk werd de korting 3 procent. Daarmee bereikten ze bij lange na niet wat ze wilden.”

Als boeren burgers niet te vriend houden en zich ongenuanceerd blijven uitlaten, zal het ze niet beter vergaan dan de ambtenaren, vermoedt de historicus. Maar alleen demonstreren gaat evenmin helpen. „Toenmalig minister Zalm zei ooit: „Ik zwaai wel naar ze.” Persoonlijk zou ik er niet blij mee zijn, maar een kabinet zal alleen in beweging komen als de boeren economische druk gaan uitoefenen, bijvoorbeeld door te stoppen met het leveren van hun producten.”