ProRail is nu nog een bv, met de Staat als enige aandeelhouder. Omdat het bedrijf draait op belastinggeld, wil het kabinet dat de overheid een dikkere vinger in de pap krijgt. In de nieuwe situatie krijgt de minister onder meer de bevoegdheid om bestuurders te benoemen en ontslaan en hun salaris vast te stellen. Er gaat jaarlijks 2 miljard euro naar ProRail.

Ook zal de nieuwe structuur volgens het ministerie „de aansturing vereenvoudigen”.

„Met de andere manier van samenwerken zijn we beter in staat de grote mobiliteitsgroei die ons de komende tijd wacht, aan te kunnen”, zegt Van Veldhoven. „In de nieuwe situatie kunnen we beter samen optrekken en eerder bijsturen, mocht dat nodig zijn.”

Lang niet iedereen is blij met het besluit. Onder anderen de eind 2019 afgezwaaide ProRail-baas Pier Eringa had er kritiek op. „Dat lost niks op, we zijn het daar nooit over eens geworden”, zei hij in een interview met het AD over het besluit, dat al door het vorige kabinet werd genomen.

De Raad van State (RvS), de belangrijkste adviseur van kabinet en Kamer, gaf eerder aan niet te zien voor welk probleem het wetsvoorstel een oplossing is. Het ministerie erkent dat „de prestaties van ProRail momenteel goed zijn”, schrijft de RvS. „Het wetsvoorstel lost in zoverre geen knelpunten op.” De omvorming van het spoorbedrijf „brengt wel kosten, inspanningen en risico’s met zich mee”.

De RvS concludeert dat de „argumentatie voor een zodanig ingrijpende maatregel niet overtuigend is” en vindt dat het wetsvoorstel moet „worden heroverwogen”.

Ook de NS, reizigersvereniging Rover, werkgeversorganisatie VNO-NCW, brancheorganisatie voor goederenvervoer RailGood, vakbond FNV Spoor, en de ondernemingsraad van ProRail zijn kritisch over de plannen.