In zijn op de staatstelevisie uitgezonden toespraak erkende president Poetin dat de staat zich een zwakke partij heeft getoond tijdens de gijzelingsactie van de school in Beslan. De verbetering en versterking van leger, politie en veiligheidsdiensten zou de sleuteloplossing zijn om een dergelijke desastreuze afloop in de toekomst te voorkomen.

Maar de bevoegdheden van de rechtshandhavende organen zijn sinds Poetins aantreden vier jaar geleden al flink uitgebreid en deze instanties hebben feitelijk nu al bijna vrij spel. Maar de extra bevoegdheden hebben niet tot meer orde en veiligheid in het land geleid.

Het aantal slachtoffers als gevolg van terrorisme en criminaliteit is de afgelopen paar jaar in Rusland alleen maar toegenomen. En zelfs in het leger vallen in vredestijd regelmatig dodelijke slachtoffers onder vaak duistere omstandigheden.

Behalve nalatigheid en afwezigheid van discipline lijkt vooral corruptie hiervan de oorzaak te zijn. Slechtbetaalde politieagenten en veiligheidsfunctionarissen blijken in ruil voor geld of andere materiële gunsten zonder problemen bereid te zijn af te zien van hun meest fundamentele taken en de kant van de wetsovertreder te kiezen.

Slachtoffers of getuigen hiervan kunnen hier weinig tegen doen, aangezien ook in de rechterlijke macht corruptie heer en meester is. Bovendien zijn rechters erg gevoelig voor de mening van hun broodheer, de staat, die niet graag ziet dat de burgers een rechtszaak winnen van de autoriteiten.

Het argument van het Kremlin dat de uitbreiding van de bevoegdheden van de veiligheidsdiensten de veiligheid van de burgers zou dienen, is daarom hoogst discutabel. Wel is het een feit dat een dergelijke uitbreiding automatisch gepaard gaat met de verdere inperking van burgerlijke vrijheden.

Zo zijn na afloop van de eveneens desastreus afgelopen gijzelingsactie van het Moskouse Doebrovka-theater in oktober 2002 de regels voor de verslaggeving van het verloop van gijzelingsacties flink aangescherpt. Volgens president Poetin zou de onafhankelijke berichtgeving de terroristen in de kaart hebben gespeeld.

De gevolgen van deze feitelijke muilkorving van de media waren de afgelopen dagen goed voel- en zichtbaar. Zo was afgelopen vrijdag een belangrijk deel van de Russische bevolking nauwelijks op de hoogte dat de bestorming van de school in Beslan was begonnen en dat daarbij ook vele doden vielen.

De grootste Russische staatstelevisiezender, ORT, maakte slechts kort melding van gevechten, om vervolgens een speelfilm uit te zenden. En toen ze uiteindelijk toch overging tot rechtstreekse verslaggeving, werd voortdurend herhaald dat het grootste deel van de gijzelaars ongedeerd was en dat de meeste terroristen direct waren geëlimineerd.

Ook vele andere feiten werden verzwegen en ook nu na afloop ligt er op veel aspecten van de gijzelingsactie een staatstaboe, zogenaamd „in het belang van het onderzoek.” Met name de antwoorden op de vragen hoe de terroristen hun actie hebben kunnen voorbereiden en waarom veiligheidstroepen er zolang over deden om een dertigtal terroristen uit te schakelen, zijn essentieel om in de toekomst de veiligheid van de burgers beter te kunnen garanderen.

Slechts de onafhankelijke radiozender Echo Moskvy en een aantal kritische kranten zoals Kommersant en Izvestia durven hierover openlijk feiten en meningen te geven. Op basis hiervan lijkt de voorlopige conclusie te zijn dat bij de voorbereiding van de gijzelingsactie precies hetzelfde is gebeurd als twee jaar geleden in het Doebrovka-theater, namelijk dat de terroristen met medewerking van lokaal omgekochte burgers en agenten hun acties in alle rust hebben voorbereid.

Maar nu al is duidelijk dat er net als twee jaar geleden geen onafhankelijk onderzoek komt naar de gijzelingsactie. De betrokken generaals zullen een hoge onderscheiding krijgen voor hun heldendaden en de strijd tegen het terrorisme zal op precies dezelfde voet worden voortgezet. Met alle desastreuze gevolgen van dien voor de veiligheid van de Russische burger.