„Die trend is al langer gaande”, zegt parlementair historicus Bert van den Braak over het aantal initiatiefwetten. In 2019 waren dat er dertien, tegenover zes in 2009. In de tweede helft van de vorige eeuw werden er per jaar slechts enkele wetsvoorstellen ingediend op initiatief van de Kamer.

Het is voor een Kamerlid niet eenvoudig om eigenhandig een wetsvoorstel te schrijven. Dat vergt juridische kennis en vaak veel tijd en energie. Dat ze die toch vaker weten te vinden dan voorheen, is des te opmerkelijker omdat Kamerleden de laatste jaren gemiddeld minder fractiegenoten hebben. Daardoor hebben ze meer onderwerpen op hun bordje en dus vaak meer te doen.

Zeven van de dertien initiatiefwetsvoorstellen werden vorig jaar ingediend door fracties in de oppositie, drie door coalitiepartijen. Drie voorstellen kwamen voort uit een samenwerking tussen oppositie- en coalitiepartijen.

Vooral het voorstel van de linkse oppositie, onder leiding van GroenLinks-Kamerlid Bart Snels, is „opmerkelijk”, stelt Van den Braak. Dit initiatiefwetsvoorstel werd namelijk overgenomen door het kabinet, dat op Prinsjesdag aankondigde de wet in te willen voeren. Het voorstel zorgt ervoor dat bedrijven verliezen die buiten de Europese Unie zijn gemaakt, niet meer eindeloos kunnen wegstrepen om er op die manier voor te zorgen dat de winst waarover ze in Nederland belasting betalen nihil is.

Ook het aantal initiatiefnota’s is flink toegenomen. Kamerleden kunnen met zo’n nota een onderwerp op de agenda zetten en hier zelf beleidsvoorstellen over inbrengen. Over het algemeen reageert het kabinet ook op zo’n initiatiefnota. In 2019 werden er hiervan 26 ingediend, dubbel zoveel als het jaar ervoor. In 2017 zijn slechts vier nota’s ingediend, mogelijk vanwege de maandenlange kabinetsformatie. In het afgelopen decennium werden per jaar gemiddeld zo’n dertien initiatiefnota’s ingediend.