Stikstof heeft bouw op zijn kop gezet
De stikstofproblematiek deed halverwege het jaar 2019 bouwbedrijven op hun grondvesten schudden. Het Haagse Malieveld stroomde op 30 oktober vol met ongeruste doeners.
Hoe regelgeving de volledige bouwwereld „op zijn kop kan zetten” zal Dirk Jan van den Brink, eigenaar van Bouwbedrijf Kreeft uit Ede, niet snel vergeten. „De stikstofcrisis heeft iedereen met beide benen op de grond gezet. Het bleek maar weer hoe fragiel de economie is op zo’n moment.”
„Van de ene dag op de andere” zat de bouw met een groot probleem, zegt Van den Brink. De hoogste bestuursrechter, de Raad van State, zette medio juli een streep door het overheidsbeleid voor de uitstoot en neerslag van stikstof. Het beleid bleek natuurgebieden onvoldoende te beschermen. Tientallen plannen voor onder meer woningbouw en uitbreiding van boerenbedrijven stonden op losse schroeven.
De overheid had niet meteen een pasklare oplossing voorhanden. Wachten duurde de bouw te lang. „We lopen zo miljarden euro’s omzet mis”, klonk het.
Toen het Reformatorisch Dagblad Van den Brink begin oktober interviewde, was de bedrijfseigenaar bezorgd – ondanks zijn vertrouwen op een goede afloop op termijn. „Als de overheid niet binnen een maand met concrete maatregelen komt, is vertraging van sowieso nu al vier bouwopdrachten een feit”, zei hij destijds. Uitstel dreigde voor de bouw van in totaal 140 woningen, die in de eerste helft van 2020 zou moeten starten.
De nieuwe rekenmethodiek waarmee het kabinet in november kwam, heeft enigszins schot in de zaak gebracht. „Ik mag van geluk spreken”, laat Van den Brink nu weten. „Andere bedrijven ondervinden dagelijks nog problemen bij grote projecten. De situatie heeft nog meer druk gegeven op de woningbouw.”
Doordat Kreeft de bedrijfsvoering spreidt, had de directie nog voldoende werk. „Ruim de helft van de medewerkers is dagelijks werkzaam in het onderhoud. Dit is dus niet snel een probleem. We kunnen ook nog wel schuiven met personeel. Wat omzet betreft komt wel twee derde uit nieuwbouw, waarbij het draaide om de uitstoot van stikstof.”
Intussen hebben verschillende gemeenten voor drie van de vier bouwprojecten van Kreeft groen licht gegeven. Het vierde bouwplan ligt dicht bij een zogeheten Natura2000-gebied. Daarvoor is de vergunning nog niet rond. Vertraging is inderdaad een feit.
Nog dagelijks is Van den Brink in de weer om zijn bouwopdrachten op gang te krijgen. Met de gemeente Ede voert hij veel overleg. „Sommige punten uit de rekenmethode zijn nog niet duidelijk. Maar ik ben blij met de inzet van de lokale overheid om een oplossing te vinden.”
Ook de aangescherpte regels voor de chemicaliëngroep PFAS heeft menig bouw- en infrabedrijf op scherp gezet. De kosten voor het afvoeren van grond gingen omhoog. Kreeft heeft veel grond tijdelijk opgeslagen.
Aan de massale protestactie van de bouw op 30 oktober op het Malieveld in Den Haag deed Van den Brink niet mee. „Ik ben er niet zo van om in een oranje jasje met m’n vuist omhoog te gaan lopen. Aan de andere kant is het goed dat de bouw van zich liet horen. Blijkbaar is dat nodig om bij de politiek, media en bevolking duidelijk te maken hoe groot het probleem is.”
Dieselmotoren
De stikstofkwestie heeft de ondernemer geleerd om andere, milieuvriendelijke manieren van bouwen te gaan onderzoeken. „We kijken meer naar mogelijkheden om onderdelen van woningen zoals gevels, compleet met isolatie, al in de fabriek in elkaar te zetten. Dan verminderen we het aantal transporten van en naar de bouwplaats. Ook verminderen we zo het aantal kraanuren op de bouwplaats – en dus de stikstofuitstoot uit de dieselmotoren.”
Wel vindt Van den Brink dat industrie en scheepvaart te veel gespaard worden. „Het probleem zou bij hen net zo groot moeten zijn. Daartegen wordt in onze beleving nog te weinig gedaan.”
Op de grens van oud naar nieuw
Betrokkenen bij het nieuws van 2019 blikken terug, terwijl anderen juist vooruitkijken. Vrijdag deel 3.
