Buurlanden Noord-Korea verdeeld over aanpak Kim
In het Chinese Chengdu zitten dinsdag China, Japan en Zuid-Korea om tafel. Hoog op de agenda: Noord-Korea en een handelsconflict.
De weer oplaaiende Noord-Koreaanse dreiging domineert de agenda in Chengdu. Het regime van Kim Jong-un heeft de Verenigde Staten een deadline gegeven tot het einde van het jaar om met een doorbraak in de vastgelopen onderhandelingen over de brug te komen, het liefst in de vorm van sanctieverlichting. Eerder deze maand dreigde Pyongyang dat de VS zelf bepalen welk „kerstcadeau” ze krijgen, waarmee het communistische bewind hint op een raketlancering.
Deze dreiging zal voelbaar zijn op de top in China. Peking staat bekend als een bondgenoot van Noord-Korea en riep vorige week nog samen met Rusland op de VN-sancties tegen het buurland te verzachten. Japan pleit juist voor hardere strafmaatregelen zolang Noord-Korea geen stappen zet in de richting van nucleaire ontmanteling. De Zuid-Koreaanse president Moon Jae-in zoekt sinds zijn aantreden zo veel mogelijk toenadering tot de noorderbuur, wat hem vaak op kritiek komt te staan van conservatieve Zuid-Koreanen en mensenrechtenactivisten.
Een sta-in-de-weg voor trilaterale samenwerkingen is een slepend conflict tussen Japan en Zuid-Korea. Na een uitspraak van de Zuid-Koreaanse rechter over compensatie voor dwangarbeid tijdens de Japanse kolonisatie (1910-1945) legde Tokio de export van belangrijke chemicaliën naar Zuid-Korea aan banden. De materialen zijn essentieel voor het vervaardigen van microchips, halfgeleiders en smartphone-onderdelen. De schade is zo groot dat president Moon de economische verwachtingen voor 2020 onlangs naar beneden bijstelde.
Moon en de Japanse premier Shinzo Abe zeiden onlangs het conflict te willen bijleggen. Een militair inlichtingenpact tussen de twee landen werd op het nippertje gered. Verder is de toenadering tot nu toe echter vooral bij woorden gebleven. Japan hief vrijdag de exportrestricties op één van de chemicaliën op, maar Abe zei maandag dat de bal nu bij Seoul ligt. Moon en Abe spreken op kerstavond nog bilateraal over hun geschillen.
Tijdens eerdere tops is geopperd een vrijhandelszone in te stellen tussen de drie landen, maar na jaren overleg is die nog geen stap dichterbij gekomen. De jaarlijkse top werd in 2009 in het leven geroepen. Meerdere malen werd de bijeenkomst afgeblazen vanwege historische en territoriale conflicten. Analisten hadden dan ook verwacht dat de top van dit jaar zou worden afgelast, omdat Japan en Zuid-Korea hun handelsconflict nog altijd niet hebben bijgelegd.
Eilanden
Abe en Moon arriveren maandag in China. Zij worden daar een dag later verwelkomd door de Chinese premier Li Keqiang, die zich namens president Xi Jinping vooral op economische ontwikkeling richt. Xi is niet bij de top aanwezig, maar spreekt maandag wel kort met Moon en Abe. De ministers van handel van de drie naties spraken een dag eerder al over intensivering van de economische banden.
De drie landen kennen ook meerdere territoriale geschillen. Japan en Zuid-Korea maken allebei aanspraak op de Rotsen van Liancourt, een conflict dat met veel emotioneel vertoon gepaard gaat. Ook Japan en China kennen een botsende claim over een eilandengroep. Dat staat de economische betrekkingen tussen die landen overigens niet in de weg: die zijn uitstekend. Daarnaast kijkt de hele Oost-Aziatische regio meewarig naar de Chinese claim op vrijwel de gehele Zuid-Chinese Zee.
