Dat er vrijdag uitspraak werd gedaan in dit proces, dat zaterdag precies twaalf jaar geleden van start ging, kwam voor iedereen als een verrassing. Vooraf was aangekondigd dat de advocaten van de verdachten waren opgeroepen om te horen wannéér vonnis zou worden gewezen, niet dát er vonnis werd gewezen. Eerder op de dag werden de verdachten Etienne Boerenveen en Jimmy Stolk vrijgesproken. Van laatstgenoemde was dat een verrassing, want er was twintig jaar tegen hem geëist.

Nadat het vonnis tegen president Bouterse was uitgesproken, heerste een bijna uitgelaten stemming in de rechtszaal. Volgens Hugo Essed, advocaat van de nabestaanden van de Decembermoorden, zal de uitspraak zorgen voor herstel van de Surinaamse rechtsstaat. „Met dit vonnis is gebleken dat de Vrouwe Justitia van Suriname, die in 1982 op een wrede wijze van haar sokkel is geslagen, weer aan het opstaan is.”

Ook Sunil Oemrawsingh, woordvoerder van de nabestaanden, sprak over een heel sterk gevoel van rechtvaardigheid. „Wat we in de samenleving al decennia wisten, staat nu ook juridisch vast. Maar we zijn nog niet voldaan.” Hij verwacht dat Bouterse hoger beroep zal aantekenen.

Zoals verwacht, is in Den Haag verheugd gereageerd op de veroordeling. Die „dient te worden gerespecteerd”, aldus minister Stef Blok van Buitenlandse Zaken. „Surinaamse Krijgsraad deed uitspraak in het Decembermoordenproces. Belangrijk voor waarheidsvinding. Nabestaanden hebben na 37 jaar een antwoord”, twitterde Blok.

In een gezamenlijke verklaring van zes diplomatieke vertegenwoordigingen in Suriname wordt eenzelfde oproep gedaan. „Het is cruciaal dat het slotvonnis in de zaak van de moord op vijftien burgers (…) wordt uitgevoerd.” Het vonnis zal volgens de diplomaten van Nederland, Frankrijk, Duitsland, Spanje, Groot-Brittannië en Verenigde Staten „zonder twijfel behulpzaam zijn om het land richting verzoening te brengen.” Ze noemen de „integriteit en onafhankelijkheid van de rechtspraak een steunpilaar van de Surinaamse samenleving.”

Complot

Vanuit de Surinaamse regering is nauwelijks op de uitgesproken vonnissen gereageerd. Alleen vanuit het ministerie van Sport en Jeugdzaken kwam een korte verklaring dat men „kennis heeft genomen van de ontwikkelingen en de gemeenschap wordt opgeroepen om de rust te bewaren. De democratie blijft immers hoog in het vaandel.” Wel werd vrijdagmiddag tijdens een propagandaprogramma van de regering het hele strafproces bestempeld als „een complot van witte mannen, geheime diensten en Mark Rutte.”

De grootste oppositiepartij van het land, de VHP, roept alle betrokkenen op de vonnissen te „respecteren en de rechtsstaat niet te verzwakken met acties of initiatieven die het kunnen ondermijnen of de schijn van inmenging kunnen oproepen.” De partij neemt het bij de verkiezingen in mei volgend jaar op tegen de NDP van Bouterse. Verwacht wordt dat geen enkele partij een absolute meerderheid behaalt en de kans bestaat zelfs dat beide partijen zullen moeten samenwerken.

De uitspraak zal geen gevolgen hebben voor de positie van Bouterse, omdat er geen directe gevangenneming is gelast. Verwacht wordt dat hij binnen twee weken hoger beroep zal aantekenen, waarvan de uitspraak opnieuw jaren op zich kan laten wachten. Op dit moment is Bouterse overigens niet in Suriname vanwege een staatsbezoek aan China. Hij reist zaterdag door naar Cuba, om pas woensdag in eigen land terug te keren.