Buitenland

Akkoord over toekomst Joegoslavië

Joegoslavië gaat Servië en Montenegro heten. Dat staat in een donderdag ondertekend akkoord dat moet voorkomen dat de Joegoslavische federatie uiteenvalt.

Buitenlandredactie
15 March 2002 09:54Gewijzigd op 13 November 2020 23:28

De Joegoslavische president Vojislav Kostunica, een van de ondertekenaars van het onder bemiddeling van de Europese Unie totstandgekomen akkoord, zei dat Servië en Montenegro een federatie noch een confederatie wordt, maar dat er een geheel nieuwe staatsvorm is bedacht. Servië en Montenegro gaan verder als twee semi-onafhankelijke staten die een gezamenlijk defensie- en buitenlandbeleid voeren, maar eigen munteenheden en eigen douanediensten krijgen. Ook de economieën van de twee staten worden gescheiden.

Het is de bedoeling dat er in de herfst van dit jaar landelijke verkiezingen worden gehouden en dat de parlementen van beide staten en de federatie de benodigde grondwetswijzigingen gaan voorbereiden. De naamsverandering wordt pas officieel nadat de parlementen het akkoord hebben geratificeerd.

Kostunica zei dat de functie van federaal president gehandhaafd blijft en dat het nieuwe land één zetel krijgt bij de Verenigde Naties, net zoals Joegoslavië nu heeft. Wel zal de VN-ambassadeur afwisselend een Serviër en een Montenegrijn zijn.

Nu er een akkoord is bereikt gaat het referendum over onafhankelijkheid dat Montenegro in mei wilde houden niet door. De internationale gemeenschap was tegen afscheiding van Montenegro, omdat die een nieuwe impuls zou kunnen geven aan het onafhankelijkheidsstreven van etnische minderheden op de Balkan, met name de Albanezen in Kosovo en Macedonië.

De Montenegrijnse president Milo Djukanovic, die het akkoord ook ondertekende, kan in zijn staat op een storm van kritiek rekenen omdat hij afziet van het referendum. Hij probeerde eventuele onrust op voorhand weg te nemen door te zeggen dat het akkoord voorziet in het recht van de Serviërs en de Montenegrijnen om „hun mening over hun gezamenlijke staat in de toekomst te heroverwegen.” In het akkoord staat dat de lidstaten na drie jaar het recht hebben „om procedures op gang te brengen om hun status te wijzigen, dat wil zeggen zich terug te trekken uit de statenbond.” Bovendien benadrukte Djukanovic dat Montenegro voor het eerst sinds 1918 internationaal zal worden erkend.

De liberale coalitiepartners van Djukanovic in het Montenegrijnse parlement reageerden echter furieus. Als zij besluiten de president de rug toe te keren, kan de Montenegrijnse regering vallen. Ook de nationalisten en de socialisten in Servië regeerden met afkeer. Branko Ruzic, woordvoerder van de socialistische SPS van Slobodan Milosevic, noemde de dag van donderdag „de schandelijkste datum in de geschiedenis van de Serviërs.”

Het akkoord werd mede ondertekend door de coördinator van het buitenlandbeleid van de EU, Javier Solana. Hij zei dat toetreding van Joegoslavië tot de EU door het akkoord dichterbij is gekomen. Kostunica en Djukanovic zouden vrijdag in Barcelona op de EU-top aanwezig zijn om de overeenkomst met de Europese leiders te vieren. Afgesproken is dat Montenegro in elk geval voorlopig de euro mag blijven gebruiken als officiële munteenheid, in plaats van de Servische dinar. Djukanovic ruilde de dinar twee jaar geleden in voor de Duitse mark, die inmiddels zelf heeft moeten wijken voor de euro.

De nieuwe premier van Kosovo, Bajram Rexhepi, heeft het akkoord van Servië en Montenegro over de vorming van een statenbond geprezen. Hij voegde er echter aan toe dat het niets zal veranderen aan het onafhankelijkheidsstreven van Kosovo, dat officieel nog een provincie van Servië is.

RD.nl in uw mailbox?

Ontvang onze wekelijkse nieuwsbrief om op de hoogte te blijven.

Hebt u een taalfout gezien? Mail naar redactie@rd.nl

Home

Krant

Media

Puzzels

Meer