Column (ds. J. Belder): Leg de schuld van het stikstofspook niet bij één partij
Stikstof is gevaarlijk spul. Het verzuurt, verlamt, veroorzaakt heftige opwinding en is goed voor bergen hoofdpijn. Al weken raast de stikstofepidemie door het land. Het is code rood. Stevige maatregelen zijn nodig. De welpen van D66 kozen op het partijcongres zaterdag eieren voor hun geld. De club heeft het verbruid bij de boeren. Zwijg over halvering van de veestapel, maar heb het over de maximumsnelheid. Niks gassen. Terug naar 90.
Ook het CDA was zaterdag bijeen. De stikstofaanpak werkt verscheurend. Een nieuwe partij staat in de startblokken: het Christelijk Annie Schreijer-Pierik Appel. Eveneens zaterdag stelde de heer Wilders een noodwet voor. Boeren en hardrijders kunnen op hem rekenen. Wordt Wilders de nieuwe boer Koekoek, een halve eeuw geleden spreekbuis van ”de vrije boeren”? Het vermoeden van een Haagse en Europese antiboerenlobby verzekerde het succes van Koekoeks Boerenpartij. Toen in 1963 in Hollandscheveld enkele gezinnen uit hun huis werden gezet vanwege de weigering de verplichte heffing aan het Landbouwschap te betalen, waren de rapen gaar. Op het hoogtepunt van haar bestaan was Koekoeks partij met zeven zetels vertegenwoordigd in de Tweede Kamer.
We gingen inmiddels ”De week van de stikstof” in. Boeren in Noord-Holland willen bij Friesland gaan horen vanwege het gunstiger stikstofbeleid daar. Het „meest groene kabinet”, zoals Rutte III zich presenteerde, lijkt de regie kwijt in de stikstofcrisis. Hoe kon Den Haag een wet aannemen die in strijd is met de Europese regelgeving? De Raad van State zette daar een streep door. Een totale stikstofverlamming sloeg toe. Zelfs dijkrenovaties kwamen stil te liggen, maar Zandvoort lacht het stikstofspook hardop uit en graaft vergunningsloos door in de duinen. Mag, zei de rechter, vanwege groot maatschappelijk belang. Maar voor de weidegang van een koe is eigenlijk een vergunning nodig. Straks ook voor een wroetende vrije-uitloopkip. In 2017 gingen 60.000 koeien verplicht naar de slachtbank om het mestprobleem op te lossen, inclusief die van biologische boeren. Verwonderlijk dat de boeren boos zijn? Zeker als je flink geïnvesteerd hebt in duurzame stallen met emissiearme vloeren, luchtwassers en andere kostbare milieuvriendelijke innovaties en dan vorige week hoorde dat het allemaal zinloos is.
Dat er wat moet gebeuren is duidelijk. Maar goed rentmeesterschap vraagt inzet van alle partijen. De schuld van het stikstofspook bij één partij leggen is al te gemakkelijk.
Misschien ben ik ook wel een vrije boer.
