Haar hand glijdt over het geplooide gewaad van een bebaarde bedoeïen. Dat mag deze keer van eigenaar Adri van Ee. Volgende week gooit een shovel alles plat.

Het is dinsdag de laatste keer dit jaar dat bezoekers over ’t Veluws Zandsculptuurfestival in Garderen wandelen. Traditiegetrouw zijn de laatste twee dagen alleen toegankelijk voor blinden en slechtzienden. Omdat de zandbouwsels volgende week vernietigd worden, mag alles betast en aangeraakt worden.

Dat gebeurt bij de reguliere openstelling tussen april en november ook wel, maar dan stiekem als niemand kijkt. Niet alleen kinderen, maar opmerkelijk genoeg ook ouderen ‘kijken’ graag met hun handen. Oren, neuzen of vingers van de kunstuitingen moeten dan ook regelmatig bijgewerkt worden.

Visueel gehandicapten

Maar nu mag het en daar wordt ruim gebruik van gemaakt. Een kleine honderd visueel gehandicapten en hun begeleiders hebben maandag en dinsdag met handen en voeten een ”Reis om de wereld” –het thema dit jaar– gemaakt.

Marjolein Strang van Hees, die acht jaar blind is, wordt begeleid door haar vriendin Julia. Terwijl zij uitleg geeft over de figuren die ze ziet, betast Marjolein deze met haar handen. Even schrikt ze als ze langs het gezicht van Pim Fortuyn aait en een van zijn oren afbreekt. Vervolgens moeten beide dames er hartelijk om lachen als ze beseffen dat maandag alles tegen de vlakte gaat. „Eigenlijk is het wel leuk dat er wat afbrokkelt. Je ontdekt dan ook het verschil in structuur. Zo krijg je de sfeer goed mee en voel je hoe knap alles gemaakt is.”

Bewuster

Een stukje verderop loopt Anneke van Aalsburg uit Ugchelen met haar vriendin Joke. „Ik heb niets met voelen”, vertelt de slechtziende Veluwse. Ze is aan één oog blind en met haar andere oog heeft ze een gezichtsvermogen van slechts 8 procent. De beide dames genieten samen. „Dankzij Anneke kijk ik zelf veel bewuster”, verklaart Joke. „Ik let nu veel meer op de details en probeer dat onder woorden te brengen.” Haar vrijwel blinde vriendin doet iets soortgelijks. „Ik focus me op wat Joke vertelt en probeer op deze manier vlak voor vlak te ontdekken.”

Indrukwekkend vinden beiden de beeltenis van de studerende rabbijn. „Je ziet hoe eerbiedig hij de Bijbel leest.”

Eigenaar Van Ee volgt het allemaal op afstand. Hij geniet zichtbaar. „Tijdens het eerste zandsculptuurfestival, elf jaar geleden, kregen we bezoek van een blinde man die met zijn vrouw mee kwam. Hij vroeg of hij ook entree moest betalen omdat hij toch niets kon zien. Toen ontstond bij ons het plan om blinden en slechtzienden gratis uit te nodigen aan het eind van het seizoen. De mensen komen inmiddels overal vandaan. En als er iets stukgaat dan is er niks aan de hand. Vanaf maandag wordt alles op een grote hoop geveegd en ontstaat er een berg zand van 30 ton.”

Doet dat niet pijn? Van Ee: „Een beetje wel natuurlijk. Een klein deel laten ook we staan voor onze winterfair. In januari beginnen we dan weer met de voorbereidingen voor het nieuwe seizoen. Dan is het thema: 75 jaar bevrijding. Van de gemeente hebben we toestemming om iets uit te breiden. En dat is nodig want dit jaar hadden we 200.000 bezoekers: een nieuw record.”