Het rapport is opgesteld door een commissie die de effectiviteit heeft onderzocht van de VN–sancties tegen extremistische organisaties als Al–Qaida en de Taliban. Uit het onderzoek van de commissie blijkt dat terroristen zo weinig geld nodig hebben en dusdanig eenvoudige middelen gebruiken om aanslagen te plegen dat de VN–sancties hun plannen nauwelijks belemmeren.

Als voorbeeld van een goedkope, maar uiterst effectieve actie van Al–Qaida noemt de commissie de aanslagen in Madrid. Daar ontploften tien bommen bijna tegelijk op vier forensentreinen met 191 doden tot gevolg, de grootste terreuraanslag in de Spaanse geschiedenis. Omdat de daders dynamiet uit de mijnbouw als explosief en mobiele telefoons als ontstekingsmechanisme gebruikten, kostten de aanslagen ’slechts’ een dikke achtduizend euro.

Andere aanslagen waren eveneens betrekkelijk goedkoop. De aanslag op twee discotheken op Bali in oktober 2002, met 202 doden, en die op de Amerikaanse ambassades in Kenia en Tanzania in 1998, met 231 doden, kostten volgens de commissie beide minder dan veertigduizend euro. De zelfmoordaanslagen met vrachtwagens op doelen in Istanbul vorig jaar november, met 63 doden, kostten minder dan 33.000 euro.

Het rapport stelt dat alleen de aanslagen van 11 september 2001 in de Verenigde Staten duur waren, ‘een aanzienlijk bedrag met zes nullen’. Bij die aanslagen kwamen bijna drieduizend mensen om, het merendeel als gevolg van het instorten van de torens van het WTC in New York.

De commissie velt een vernietigend oordeel over de sancties die de VN de afgelopen jaren tegen de terroristische organisaties hebben ingesteld. Volgens het rapport loopt de VN–Veiligheidsraad simpelweg achter de feiten aan door te reageren op gebeurtenissen, ‘terwijl Al–Qaida heeft aangetoond dat het zeer flexibel is en in staat is zich aan te passen om de VN voor te blijven’. Als voorbeeld geeft de commissie de transformatie van Al–Qaida van een organisatie die onder leiding van Osama bin Laden Afghaanse strijders steunde tot een initiator en sponsor van terrorisme en daarna tot ‘de huidige vorm van een netwerk van verschillende losjes gelieerde ondergrondse groepen’ met een gezamenlijk doel.

Volgens de sancties van de VN moeten alle lidstaten een reisverbod en een wapenembargo instellen tegen een lijst van personen en groepen die banden zouden hebben met Al–Qaida of de Taliban. Daarnaast moeten eventuele banktegoeden van de inmiddels 317 mensen en 112 groepen op de lijst, worden bevroren. Maar uit het rapport komt naar voren dat er nog geen land is geweest dat een lading wapens of een doorreizend lid van Al–Qaida of de Taliban heeft moeten tegenhouden.

Er zijn wel al voor miljoenen euro’s banktegoeden bevroren, maar volgens het rapport is als gevolg daarvan het gros van de financiering van aanslagen verlegd naar informele kanalen, waar nauwelijks acht op wordt geslagen. ‘Als gevolg van nationaal en internationaal ingrijpen is Al–Qaida veel van zijn fondsen kwijt. Maar het heeft ook veel minder geld nodig’, aldus het rapport. Het wijst erop dat het netwerk nauwelijks meer over trainingskampen beschikt en dat het ook niet meer jaarlijks de tien tot twintig miljoen euro kwijt aan de Taliban voor zijn verblijf in Afghanistan.

Het meeste geld voor aanslagen brengen aan Al–Qaida gelieerde groepen tegenwoordig bijeen op de plek vanwaar zij opereren, aldus het onderzoek. De top van Al–Qaida zou nauwelijks meer aanslagen financieren. In plaats daarvan wordt veel geld verdiend in het criminele circuit.

Hoewel de meeste aanslagen van Al–Qaida nu met uiterst eenvoudige middelen worden gepleegd, moet volgens het onderzoeksrapport toch ook nog steeds worden gevreesd voor een aanslag met een vuile bom gevuld met chemicaliën, een virus of radioactief materiaal. ‘Aan Al–Qaida gelieerde groepen hebben ten minste twee keer geprobeerd de basisingrediënten voor een vuile bom te kopen en een groot deel van de noodzakelijke technologie om zo’n bom te maken is te vinden op internet’, meldt het rapport. ‘We moeten echt proberen effectieve middelen te ontwikkelen om die dreiging tegemoet te treden.’