„Het houdt de gemoederen bij ons flink bezig”, zegt Edwin van Scherrenburg, woordvoerder van VNO-NCW. De werkgeversorganisatie heeft medio september samen met MKB-Nederland een stikstofmeldpunt gelanceerd. Bedrijven kunnen hier melden hoe zij worden benadeeld door de beslissing van de Raad van State. Die zette in juli een streep door het Nederlandse beleid voor de aanpak voor het verminderen van stikstofneerslag in de natuur. Daardoor liggen duizenden projecten voor nieuwbouw, verbouw en uitbreiding van (boeren)bedrijven stil.

Er zijn al meer dan 200 meldingen gedaan, onder meer uit de woning-, weg-, en waterbouw. „Ze komen echt uit alle hoeken en gaten binnen”, zegt Van Scherrenburg. „En dat is nog maar het topje van de ijsberg.”

Hij maakt zich vooral zorgen over de verstrekkende gevolgen van het stikstofbesluit. Hier is te weinig oog voor, aldus de zegsman. „De boeren worden nu wel gezien. Maar in de bouw raakt de problematiek uiteindelijk een hele keten van bedrijven. Er wordt bijvoorbeeld geen cement meer besteld of geen elektra meer aangelegd. Het probleem wordt zo steeds breder.”

Man-made-crisis

De overheid moet de problemen zichzelf aanrekenen, vindt Van Scherrenburg „Je kan dit makkelijk een man-made-crisis noemen. Dit probleem is hier eigenhandig gecreëerd. In België en Duitsland speelt deze kwestie niet. Nu zitten we in een bestuurlijk-juridische impasse.”

En het kan allemaal nog erger worden. „We krijgen ook al veel meldingen binnen over PFAS”, vertelt Van Scherrenburg. „De gevolgen hiervan zijn nog veel onheilspellender. In de woningbouw kan er nog op vergunningen worden doorgewerkt, maar in de waterbouw en in het grondverzet zijn de effecten van de PFAS-kwestie nu al merkbaar.”

Met deze sectoren komt binnenvaartschipper Willem Snoei veel sectoren in aanraking. Hij vervoert „van alles”, zoals veevoer, granen, brouwgerst, zand en grind. „Van onder andere straal- en bouwbedrijven hoor ik dat ze zondermeer worden geraakt door de stikstofmaatregelen. Ik merk in ieder geval dat ik nu een stuk minder te vervoeren heb.”

De schipper kan voorbeelden te over noemen. „Vorig jaar was het bijvoorbeeld geen probleem voor mij om op de terugvracht vanuit België zand of grind mee te vervoeren. Dat is nu veel moeilijker geworden. Ik merk dat er economische onzekerheid heerst.”

Olievlek

Of die economische onzekerheid door de stikstofuitspraak komt, durft hij niet met zekerheid te stellen. Snoei sluit dat echter beslist niet uit. De stikstofproblematiek kan de economische instabiliteit volgens hem sowieso verergeren. En op termijn kan dit zelfs andere landen gaan raken. „Nederland kan een olievlek worden die zich uitspreidt naar andere landen. Als bepaalde transporten vanuit en naar België of Duitsland niet meer mogen, gaan die landen dat ook voelen.”

De schipper begrijpt dat duurzaamheid aandacht verdient, maar hij vreest dat er nu wordt doorgeslagen. „Mijn grootste zorg is dat de maatregelen veel te rigoureus zijn. Ik voorzie grote problemen als we zo doorgaan.”