De Europese Unie kan volgens de organisaties het verschil maken door de import van producten uit ontboste gebieden wettelijk te verbieden. Europese bedrijven en financiële instellingen moeten dan kunnen garanderen dat voor activiteiten waar zij bij betrokken zijn geen bos is verdwenen of mensenrechten zijn geschonden.

„Iedereen valt nu over de Braziliaanse president Bolsonaro. Dat is terecht, maar er is amper aandacht voor het falen van onze eigen bedrijven en overheden”, vindt programmadirecteur Hilde Stroot van Greenpeace Nederland. „Mensen realiseren zich vaak niet dat wij hier zelf een grote rol in spelen.”

Stroot verwijst naar toezeggingen die de voornaamste multinationals uit de levensmiddelenindustrie jaren geleden deden. „In 2020 zou er geen ontbossing meer zijn voor hun producten. We moeten met zijn allen constateren dat dit niet is gelukt.”

Bosbranden in de Amazone, maar ook elders zoals in Indonesië, zijn vaak aangestoken. Door kappen en platbranden wordt ruimte gecreëerd voor veeteelt of landbouwgewassen als soja, dat onder meer in diervoeding wordt verwerkt. Nederland drijft veel handel met Brazilië en is een belangrijke speler in de sojahandel. Dat schept verantwoordelijkheden, zegt Stroot.

De campagnedirecteur van Greenpeace was in 2012 zelf getuige van grote bosbranden in de Amazone. „Je ziet het vuur het bos echt opvreten. Dat blijft je een leven lang bij”, vertelt ze op het dek van de Rainbow Warrior III. Het schip van Greenpeace ligt nog enkele dagen in Amsterdam-Noord. Op de kade staat in de stijl van de bekende ‘I amsterdam’-letters de tekst ‘I amazonia’.

De hoeveelheid regenwoud die dit jaar verloren is gegaan door branden is volgens Braziliaanse cijfers bijna de helft groter dan vorig jaar in dezelfde periode. Net als veel andere waarnemers legt Stroot een verband met het beleid van de rechtse president Jaïr Bolsonaro, die de agrarische sector en de mijnbouw ruim baan geeft en bezuinigt op natuurbescherming. „Boeren voelen zich nu vrijer om het bos in brand te zetten.”