„Onze leerlingen bewaren hun mobiel in hun tas”, aldus Chris Flikweert, voorzitter van het college van bestuur van de Gomarus Scholengemeenschap. „De telefoon mag niet gehoord of gezien worden. Zodra dat wel gebeurt, wordt hij ingenomen.” Iets wat volgens hem aan de orde van de dag is.

Flikweert vindt de plannen van het Calvijn College om de telefoon in de kluisjes te laten een „goed idee op het moment dat je er de mogelijkheden voor hebt.” Op de Gomarus was een dergelijke drastische maatregel tot nu toe niet haalbaar, omdat er geen kluisjes waren. „We hadden alleen een garderobe met kapstokken.” Inmiddels is de school verbouwd en zijn er wel kluisjes.

Volgens Flikweert zorgt het beleid van de Gomarus rond de smartphone ervoor dat jongeren meer met elkaar praten. „Je ziet hier geen leerlingen in rijen achter hun smartphone zitten.”

Niet dat het verbod bij de scholieren op veel enthousiasme kan rekenen. „Als je leerlingen vraagt wat ze zouden willen veranderen op school, zeggen ze: meer smartphonegebruik”, zegt Flikweert. „Aan de andere kant geven oud-leerlingen soms aan dat ze het beleid zo gek niet vonden.”

Tijdens een enkele les komt de smartphone op tafel. „Onder begeleiding van een docent mogen leerlingen de telefoon gebruiken voor een opdracht. In verschillende klassen bieden we de leerlingen ook mediaeducatie.”

Broekzakken

Niet elke school hanteert zo’n strikt beleid rondom de smartphone. Op het Driestar College in Gouda mag de telefoon tevoorschijn komen in ruimtes waar geen les gegeven wordt. In de lokalen en op de gangen mag de mobiel niet te zien of te horen zijn. Op de locaties Leiden en Lekkerkerk is de telefoon wel op het hele schoolterrein verboden.

„Omgaan met de mobiele telefoon is niet makkelijk”, stelt Wim de Kloe, lid van het college van bestuur bij het Driestar College. „Mooi als een school het voor elkaar krijgt om een algeheel verbod in te voeren. Als het ouders en docenten samen lukt om de smartphone te weren, ook op de fiets, zou dat mooi zijn.”

Tegelijk heeft hij zijn twijfels bij de effectiviteit van het verbod. „Als leerlingen van school vertrekken, pakken ze hun mobiel waarschijnlijk weer. Ik zou ook niet weten hoe docenten zo’n verbod moeten handhaven. Ze gaan niet in de broekzakken van leerlingen kijken.”

Het Driestar College in Gouda heeft er bewust voor gekozen de telefoon niet helemaal te verbieden, aldus De Kloe. De school kiest met lessen mediaeducatie van Driestar Educatief voor begeleide confrontatie. „De smartphone is heel belangrijk in het leven van volwassenen en jongeren. Het is essentieel dat kinderen leren ermee omgaan. Door de telefoon niet te gebruiken, leren ze dat niet. Als je ziet hoeveel de smartphone voor volwassenen betekent, is het raar als je de mobiel voor jongeren weghoudt.”

De Kloe acht de kans dat de Driestar in de toekomst dezelfde stappen zet als zijn Zeeuwse evenknie „niet groot.” „Tenzij ouders zelf massaal de strijd aanbinden met de smartphone.”

Schermvrij

Wie al even ervaring heeft met een smartphoneloos beleid, is Els van Dijk. Sinds vorig jaar is ‘haar’ school, de Evangelische Hogeschool (EH) in Amersfoort, schermvrij. Ook laptops zijn in de collegezalen niet welkom. Een „geslaagde” keuze, volgens Van Dijk. „De reacties zijn positief, ook van de studenten. Niemand had dat van tevoren gedacht. De studenten hebben veel meer aandacht voor elkaar.”

Van Dijk vindt het besluit van het Calvijn College om de smartphone uit te bannen „super.” „Een belangrijk aspect van onderwijs is dat je elkaar ontmoet. Tussen docent en leerling en tussen leerlingen onderling moet geen schermpje zitten.”

Op de vraag of leerlingen van een middelbare school niet meer geholpen zijn met een begeleide confrontatie dan met een smartphoneverbod, antwoordt Van Dijk ontkennend. „De les komt er zo automatisch in mee. Leerlingen leren dat ze niet de hele dag vermaakt hoeven te worden. Dat ze een aantal uur per dag zonder hun telefoon kunnen, en zich kunnen concentreren op de dingen die echt belangrijk zijn.”

Op de EH heeft het schermvrije beleid succes. Zoveel dat sommige studenten thuis vergeten hun telefoon te pakken. „Zo ontwend zijn ze het.”