Het geld kwam altijd al in Moskou binnen. Vroeger bij de partijbonzen van de communistische partij, nu bij rijke oligarchen en overheidsfunctionarissen.

Langs een eenzame weg ergens in het oosten van de republiek Oedmoertië ligt een hobbelige, met gaten geperforeerde weg. Langs die eenzame weg staan eindeloos veel jaknikkers het zwarte goud uit de Russische grond te pompen. Enkele mannen met oranje helmen staan op een ronkende Sovjetvrachtauto een stilstaande jaknikker te repareren.

Hoewel het veld op een halfuurtje rijden ligt van de stad Izhevsk waar ik woon, ben ik er eigenlijk nog niet eerder langs gereden. Maar het is indrukwekkend. Ik heb nog nooit zo veel jaknikkers bij elkaar gezien. De weg is op sommige plekken zo slecht, dat ik me afvraag waar het geld van de olie eigenlijk naartoe gaat.

In het Russisch wordt een plek waar olie wordt gewonnen een „geboorteplaats” genoemd. Ooit lag hier, op de plek waar nu de jaknikkers staan, een klein dorpje, Gremicha. Mensen trokken er weg vanwege de overlast van de jaknikkers. Veel landbouwgrond ging erdoor verloren. Maar dat weerhield de Sovjetregering van de Oedmoertse ASSR er niet van het olieveld in gebruik te nemen.

Gremicha werd in 1964 door geologen ontdekt, maar de ontwikkeling en commerciële exploitatie van het veld begonnen twee decennia later, in 1981. Nu, 37 jaar later, pompen er 549 jaknikkers dagelijks een hoeveelheid van 1750 ton olie uit de grond. Inmiddels heeft het veld Gremichinskoje 25 miljoen ton aan olie geproduceerd sinds het begin van de ontwikkeling. Een mijlpaal in de geschiedenis van de Gremichinskoje geboorteplaats.

Er wordt steeds meer olie ontdekt in Oedmoertië. In 2017 werden er nog twee nieuwe velden ontdekt. Die zijn al in gebruik genomen, en met zeven jaknikkers wordt er dagelijks zo’n 45 ton olie geproduceerd. In totaal haalt Udmurtneft, het Oedmoertse oliebedrijf, jaarlijks zo’n 6 miljoen ton olie uit de Oedmoertse grond. Dat is 60 procent van al de olie in Oedmoertië. Udmurtneft is van alle bedrijven in de republiek de grootste belastingbetaler, werkgever en investeerder. Het sponsort bijvoorbeeld sportverenigingen en evenementen.

De olie is niet altijd een voorrecht voor de inwoners van Oedmoertië. Het lijkt wel dat hoe méér olie er in een gebied wordt gevondent, hoe slechter de bevolking het heeft. Veel meer geld dan dat Udmurtneft in Oedmoertië investeert, gaat namelijk verloren aan bureaucratie en verdwijnt in de zakken van de rijken. Overheden in olierijke gebieden zijn niet geïnteresseerd in het welzijn van de bevolking, maar in het vullen van hun zakken. De olie is geen zegen, maar een vloek.

Het grote probleem in Rusland is dat de economie en politiek nog steeds rondom de hoofdstad Moskou draaien. Dat geldt ook voor de olie-industrie. Op enkele autonome regio’s na, gaat belastinggeld direct naar de regering in Moskou en vervolgens wordt het ‘eerlijk’ verdeeld over de regio’s. Een (groot) deel blijft echter in Moskou achter. Dat is ook precies het probleem met de opbrengst van aardolie in de regio Oedmoertië.s