De Bijbel centraal, ook architectonisch
De Bijbel centraal: dat is in een kerk in theologisch opzicht belangrijk, maar in architectonisch opzicht niet minder. Kerkarchitect Jenko Huls: „Door het interieur zo rustig mogelijk te houden, gaat alle aandacht uit naar het geopende Woord.”
Het kantoor van Huls architecten in Staphorst aan de Bergerslag oogt strak en sober. Het voormalige woonhuis is heel praktisch ingericht. Precies zoals de architecten te werk gaan bij het ontwerpen van huizen, kantoren en bedrijfspanden.
„We zijn actief in de volle breedte van de bouw”, steekt Huls van wal in de ruime spreekkamer. „Als we tijdens de crisis afhankelijk waren geweest van de particuliere markt, hadden we het niet gered.”
Regelmatig komt er een aanvraag voor een nieuwe school of kerk. Die laatste categorie is nog redelijk nieuw. De vader van Jenko, Klaas Huls, startte in 1979 met het architectenbureau. Hij tekende wel voor uitbreidingen van de hersteld hervormde kerk (hhg) van Staphorst –waar vader en zoon lid zijn– maar een nieuwe kerk werd pas in 2004 ontworpen: de oud gereformeerde gemeente (ogg) van Rouveen.
Dat jaar kwam Jenko in het bedrijf van zijn vader werken. Daarvoor had hij ervaring opgedaan bij twee architectenbureaus in Gouda en omgeving. De opleiding volgde de Staphorster aan de TU in Delft.
In Rouveen kwamen inmiddels al heel wat bouwcommissies van andere kerkelijke gemeentes kijken. Eenzelfde klassiek ogende kerkgebouwen heeft Jenko Huls inmiddels ontworpen in Harskamp (hhg), Barneveld (hhg), Achterberg (ogg), IJsselmuiden (gereformeerde gemeente in Nederland). De bouw van de kerk van de hhg in Waarder is inmiddels begonnen. „Onze ontwerpen kenmerken zich door eenvoud en een eenduidige structuur”, zegt Huls. „Hierdoor is de basis goed en voordelig. Waardoor er geld overblijft voor bijvoorbeeld verfraaiingen in het metselwerk.”
Wat niet wil zeggen dat Huls alleen klassieke kerken tekent. „Voordat ik ook maar één pen op papier zet, breng ik eerst een locatiebezoek. De hhg in Tholen staat bijvoorbeeld aan de rand van een nieuwbouwwijk. Mede daarom heb ik een kerkgebouw met een moderne uitstraling getekend. De bouwcommissie was er blij mee.”
Aftasten wat voor kerk zo’n commissie wil, is de grootste uitdaging voor Huls. „Vaak krijg ik slechts een summier programma van eisen op papier. Dan wordt verwacht dat ik aan de hand daarvan met een complete tekening kom inclusief een kostenplaatje. Het gevaar is dan groot dat ik met een ontwerp kom, dat niet bij het beeld van de commissie past. Veel liever krijg ik, het liefst mondeling, van te voren te horen welk beeld van een kerk de opdrachtgever in zijn hoofd heeft. Dan is de kans veel groter dat ik met een ontwerp kom dat enige kans maakt.”
Want dat is de volgende uitdaging: het winnende ontwerp maken. Vaak laten kerkbouwcommissies drie verschillende architecten een ontwerp maken en kiezen ze er één uit. De andere twee worden bedankt voor de moeite of krijgen hooguit „een doekje voor het bloeden.” Dat geeft zakelijk gezien wel eens wat spanning. Vanwege mijn architectonische drive doen we het liefst wel mee.”
Dat Huls zelf een kerkelijke achtergrond heeft, kan helpen. „Dan is er sneller een klik, we begrijpen elkaar beter dan bij een algemeen architectenbureau.” Wat ook scheelt, is dat Huls naar eigen zeggen „de betaalbare kerken van Nederland” tekent. „Eenvoudig, rustig, praktisch haalbaar en maakbaar” zo omschrijft Huls zijn stijl.
Dat geldt ook voor het interieur van een kerk. „Ik gebruik het liefst zo min mogelijk kleuren. Daardoor krijgt de kansel met het geopende Woord des te meer aandacht. De rest van het interieur mag dat ondersteunen. Het gaat om het Woord, ik vind het een eer om een steentje te mogen bijdragen aan de verkondiging daarvan.”
serie Werken voor de kerk
Dat een predikant traktement ontvangt, weet iedereen. Maar er zijn ook andere mensen die (een deel van) hun brood verdienen met werk voor de kerk. Deel 4: de architect. Volgende week: de tolk gebarentaal.