Stadsgids Joop Voortman nam een groepje van zo’n 25 deelnemers op sleeptouw. De sfeer zat er van meet af aan in: terwijl Voortman, eveneens archivaris voor de hervormde gemeente in Rijssen, er een oude kaart bijpakt, drinken de deelnemers een kopje koffie. De onderlinge gesprekken verstommen voor een eerste uitleg van de stadsgids.

Al gauw staat de groep buiten bij de eeuwenoude, tufstenen muur van de Schildkerk. Die tufstenen werden in de 12de eeuw vanuit de Eiffel naar Rijssen gebracht. Voortman: „Dat laat zien dat Rijssen destijds goed in de slappe was zat. Zo’n transport kon een stadsbestuur niet zomaar betalen.”

Rijksmonument

Achter een sierlijke trapgevel van ruim 350 jaar oud gaat ook een bijzonder verhaal schuil. „Hier was vroeger het politiebureau gevestigd”, aldus Voortman. „Maar dit rijksmonument heeft talloze functies gehad, van woonhuis tot notariskantoor.” Een dame roept fanatiek: „Als ze het maar laten staan en niet weghalen zoals het oude gemeentehuis.”

Dit stadhuis, gebouwd in 1906, blijkt nog altijd een open wond in de Rijssense geschiedenis. De wandelaars besluiten unaniem dat het karakteristieke pand in 1972 nooit tegen de vlakte had gemogen om plaats te maken voor het verkeer. „Terwijl het centrum twintig jaar later nota bene weer autovrij moest worden”, merkt een van de stadswandelaren op.

Burgemeester Arco Hofland van Rijssen-Holten, getooid in een gemakkelijk vest en geschoeid met modieuze sneakers, noemt de stadswandeling een „mooie opsteker.” „De hernieuwde belangstelling voor de Rijssense geschiedenis juich ik alleen maar toe. Bijzonder leerzaam.”

Geschenk

Dat de stadsgeschiedenis ook voor hedendaagse bestuurders van belang is, leerde het gemeentebestuur in 2015 toen de stadspomp in het vroeger patriottische Oost-Rijssen zou worden geplaatst. Omdat de pomp ooit een geschenk aan de prinsgezinde West-Rijssenaren was, leverde de nieuw gekozen locatie een storm van kritiek op. De burgervader besloot de pomp weer in West-Rijssen te plaatsen.

Achter het gebouw van de Rabobank gekomen, wijst Voortman naar een kunstwerk: een typische Spaanse helm en een zittende bulldog daartegenover. „Wie van u weet waar dit naar verwijst?” Velen halen de schouders op. Voortman: „Deze helm herinnert aan de plundering van Rijssen, rond het Rampjaar waarin de Republiek door Frankrijk, Engeland, Munster en Keulen werd aangevallen. Wie weet welk jaar?” Het groepje antwoordt onverveerd: „1672.” Een van de wandelaars grapt: „Waar zit die hond al die tijd op te wachten?”

Voortman haalt veel oude wetenswaardigheden uit de Rijssense geschiedenis naar boven: „Rijssen kende een heuse Chinezenbuurt. In de zomer van 1936 schreven vier Chinezen zich in bij de gemeente. De archieven laten zien hoe de ambtenaar elke achternaam iets anders opschreef.” Vermoedelijk ging het wel om een gezin. „Het viertal woonde in elk geval samen in een boerderijtje.”

Populariteit

Verschillende deelnemers bedanken de stadsgids na afloop met een stevige schouderklop: „Geweldig Joop, ik heb vanavond weer veel nieuwe dingen geleerd.” Voortman is blij met de geestdrift van de deelnemers. „De geschiedenis van Rijssen leeft blijkbaar nog altijd. Stadswandelingen nemen toch al in populariteit toe. Dat heeft denk ik ook te maken met het zoeken naar identiteit in een globaliserende wereld. Kennis van de directe omgeving geeft houvast. Mooi dat een stadswandeling kan bijdragen aan dat besef.”